1990'lardaki yüksek cirolu günlerin geri gelmesinden umudunu kesen firmalar artık müşteri beklemek yerine müşterinin ayağına gidecek. 2004'ü bir önceki yıla göre 2 milyar dolarlık kayıp ile kapatan Laleli esnafı, ticareti yasal yoldan güçlerini birleştirerek yapacak. Buna göre beş ya da daha fazla kişi bir araya gelerek Rusya'da şirket kuracak. Firmaların ürünleri ortak kanaldan ihraç edilecek. Ürünlerin müşteriye ulaştırılması da yine bu şirket aracılığıyla yapılacak. İlk somut adımı denimciler (kot kumaşı üreticileri) attı. Geçtiğimiz ay birleşen 10'a yakın denim firması, resmi yoldan Rusya'ya üç TIR mal gönderdi.


Türkiye'deki firmaları böyle bir arayışa iten sebep Rusya'daki alıcıların ihracat yapılabilmesi için gerekli olan altyapıya sahip olmaması. Yeni sistem, Türk işadamlarının Rus alıcılar için hemen kullanabilecekleri bir altyapı hazırlaması anlamına geliyor. Esnafı girişime iten diğer bir gelişme de, son altı ayda Türkiye'den mal gitmemesi üzerine Rusların Çin'den mal almaya başlaması.

Laleli Sanayici ve İşadamları Derneği Başkanı Ayhan Karahan onlu, yirmili gruplar oluşturarak Rusya ile yaşanan sıkıntının önüne geçmeyi hedeflediklerini kaydediyor. Bir zamanlar bavul ticaretinin kalbi olan Laleli'de şimdi 7 binden fazla esnafın zor günler yaşadığına dikkat çeken Karahan, "Değişime bizim ayak uydurmamız gerekiyor. Çünkü Rusya'daki alıcılarımız bu altyapıyı gerçekleştirecek düzeyde değil." diyor. Önemli olanın iki ülke arasındaki ticaretin sağlıklı bir yapıya kavuşturulması olduğunu ifade eden Karahan, geliştirdikleri uygulamayı, ithalata ve ihracata aracılık edecek ve lojistik hizmeti sağlayacak bir dış ticaret modeli olarak nitelendiriyor. Ayhan Karahan, kargo ile ürün satmanın hiçbir cazibesinin kalmadığını, Rusya ile ticarette yeni kulvar seçmenin vaktinin çoktan geldiğini ifade ediyor. Türk işadamlarına bavul ticaretinin bitmesiyle birlikte umutsuzluğa düşmemeleri uyarısını yapan Karahan, yeni sistemde yer almaları çağrısında bulunuyor. Denimder Başkanı Nedim Özbek de sektörün tamamının iki yıl içerisinde yasal yollardan ihracat yapar hale geleceği görüşünde. Özbek, geçen yıl depolarda 3 milyar dolarlık ürünün çürüdüğünü, girişimlerle bunun önüne geçileceğini vurguluyor. Resmiyollardan mal ihraç etmenin firmalar için maddi kayba yol açmadığını ifade eden Özbek, bunu "Bavul ticaretinde kargo ile taşımacılığın maliyeti 4-5 doları buluyor. Normal yollarla ihracat yapmanın maliyeti de ancak bu kadar." şeklinde açıklıyor.


Türkiye'nin Moskova Büyükelçisi Kurtuluş Taşkent ise kuzey komşu ülkenin Dünya Ticaret Örgütü'ne katılmak için uğraş verdiğine dikkat çekerek, son bir yılda azalan bavul ticaretinin 2007'ye kadar biteceği görüşünde. Artık ticareti kurallarına göre yapmanın zamanının geldiğini dile getiren büyükelçi, "Bizim firmalarımız bir araya gelerek ihracatlarını birleştikleri şirket üzerinden yapmalı. Buna benzer çözüm önerileri geçmişte uygulanmıştı." önerisinde bulunuyor. Şimdiye kadar daha çok Türk firmalarının bu ülkeye yatırım yaptığını belirten Taşkent, artık Rus firmalarının da Türkiye'de yatırıma sıcak baktıklarını ifade ediyor. Taşkent'e göre Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Türkiye ziyareti sırasında Botaş ile Gasprom arasında imzalanan anlaşma, Gasprom'un Türkiye'de yapmayı planladığı yatırımların önünü açacak. İki ülke arasındaki ticaretin geçen yıl bir önceki yıla oranla yüzde 60'lık artış göstererek 11 milyar dolara çıktığını belirten Taşkent, bu yıl Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın koyduğu 15 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefine ulaşmanın mümkün olduğu görüşünde. Büyükelçi, 2005'te Türkiye'den bu ülkeye 500 milyon dolarlık yatırım gerçekleştirileceğini tahmin ediyor. Büyükelçi Taşkent, Enka ve Ramstore'un yatırımlarının yanı sıra Şişecam'ın da yeni fabrika için yer baktığını, Rusya'da televizyon üreten Vestel'in beyaz eşya üretimine yönelik projelerinin olduğunu kaydediyor.

Laleli esnafı zor durumda

Rusya'ya daha önceden yolcu beraberinde götürülen 200 kilograma kadar eşyalardan vergi alınmıyordu. Ancak Rusya 1 Ocak 2004'te yürürlüğe giren 718 sayılı hükümet kararnamesiyle buna 50 kilogram ve bin dolar sınırlaması getirdi. Kararname 6 ay önce ciddi bir şekilde uygulanmaya başlandı. Kamyonlar dolusu mal gümrüğe takıldı ve Rusya'ya bavul ticareti yapan İstanbul Laleli esnafı zor durumda kaldı.


RUSYA İLE BAVUL TİCARETİ (milyar dolar)

Yıl ------- Miktar
1997 ------- 5,8
1998 ------- 3,7
1999 ------- 2,3
2000 ------- 2,9
2001 ------- 3
2002 ------- 4,1
2003 ------- 4,5
2004 ------- 2 *


*Yaklaşık

Etiketler:
bavul ticareti bitti firmalar laleli rusya taşıyor