Rusya'nın içindeki Rus nüfus doğum oranındaki düşüklükten, çeşitli sağlık problemlerinden ve başka sebeplerden dolayı çoktandır bir düşüş eğilimini yaşarken Rusya dışındaki Rus nüfus ise göç sebebiyle eriyor.

Sovyetler Birliği'nin dağılması sırasında Orta Asya ülkelerinden 30 milyon civarında Rus nüfus varken bugün bu sayı 10-12 milyon civarında bulunuyor ki bunun da büyük bölümü Kazakistan'da ve Kırgızistan'da yaşıyor, diğer Orta Asya ülkelerindeki Rus nüfusun sayısı ise muhtemelen sadece birkaç yüzbinlerde seyrediyor. Kısacası, son 200 yıldır Orta Asya'ya gelip yerleşen Ruslar artık yavaş yavaş geldikleri yerlere dönüyorlar.

Orta Asya'daki duruma benzer bir durum da şaşırtıcı bir boyutta Rus hakimiyetinin daha eski, daha sert, daha yaygın ve bugün de hâlâ geçerli olduğu Kafkasya bölgesi için de söz konusu.

Son okuduklarıma göre, Rusya Federasyonu içinde yer alan Kuzey Kafkasya bölgesindeki Rus nüfus da ciddi bir azalma eğilimi içine girmiş durumda. Konuyla ilgili bir Rus akademisyen olan C.Gakayev'e göre, 1989-2002 yılları arasında Kuzey Kafkasya'daki Rus nüfus yüzde 30 civarında azalmış bulunuyor ki bu azalma Çeçenistan için 13, İnguşetya için 6,5 ve Dağıstan için de 1,5 katlık bir azalmayı ifade ediyor. Resmi Rus istatisklerinde de son 10 yıl içinde 300 binden fazla Rus'un bölgeyi terk ederek Rusya içlerine göç ettiği belirtiliyor. Bu 300 binin 250-260 bini ise Çeçenistan-İnguşetya, 30-35 bin kadarı da Dağıstan kaynaklı Rus göçmenler şüphesiz.

Çeçenistan ve İnguşetya'dan göçen Rusların savaş yüzünden, Dağıstan'dan göçenlerin ise bu bölgede yaşanan karışıklık ve klan temelli kavga ve sürtüşmelerden dolayı yaşadıkları yerleri terk ettikleri zaten biliniyor.

Diğer yandan savaş ve karışıklıkların yaşanmadığı yerlerden de göç ediyor Ruslar. Mesela çoğunlukta oldukları Adige'den bile ayrılıyorlar. Bir Rus haber ajansına göre, son yıllarda Adige'deki Rusların en az yüzde 30'u bölgeyi terk ederek Rus çoğunluğun yaşadığı K.Kray ve S.Kray bölgelerine göç etmiş bulunuyorlar.

Rusların yüzyıllardır yaşadıkları Kuzey Kafkasya'dan yavaş yavaş ayrılmalarının siyasi, sosyal, etnik sebepleri var; ama bunlara ekonomik sebebi de mutlaka eklemek gerek; zira Sovyetler döneminde bölgede kurulan pek çok sanayi tesisi piyasa ekonomisine geçişten ve yapılan ekonomik reformlardan dolayı kapatıldı ve burada çalışan Ruslar işsiz kaldılar, iş bulamadılar ve bunun sonucu iş buldukları Rusya'nın diğer bölgelerine göç etmek zorunda kaldılar.

İşte bu ekonomik, sosyal, siyasi ve etnik sebeplerden dolayı bugün Rusya Kuzey Kafkaslar'daki etnik hakimiyetini yavaş yavaş kaybetmeye başlamış bulunuyor ve bu da Rus liderliğini rahatsız ediyor, endişelendiriyor. Nitekim, geçen gün Rostov şehrinde konuşan Rus lider bu rahatsızlığı dışarıya vurdu ve etnik Rusların göçünün bütün Kuzey Kafkasya için problem yarattığını açıkça dile getirirken Rus hükümetinin etnik Rusların bölgeye yeniden geri dönmelerine dönük politikasını da takdir ettiğini söylemeden edemedi.

Rus hükümetinin geri dönüş politikası belli bir momentum kazanan Rus göçünü ne kadar etkileyecek, söylemesi zor; ama önlemenin hiç de kolay olmadığı aşikâr...


18.06.2005

e-posta adresi:f.ertan@zaman.com.tr

Etiketler:
kafkaslar rus göçü