Uzmanlar, bu gelişmelerin iltica taleplerinin artmasına sebep olacağına dikkat çekiyor. Korkayev'in avukatı Halim Yılmaz ise "yeni düzenleme ile Türkiye'ye gelen mülteci sayısının çok ciddi bir artış göstermeyeceğini" ifade ediyor.

Türkiye, yasadışı göç eden mültecilerin, hem transit hem de bir hedef ülke olarak göç ettiği ülkeler arasında ilk sıralarda bulunuyor. 1951 yılında imzalanan Cenevre Sözleşmesi'ne Türkiye ile birlikte 2 ülke (Kongo, Madagaskar) 'coğrafi sınırlama' ile taraf oldu. Bu sınırlama gereğince Türkiye, bugüne kadar yalnızca Avrupa ülkelerinden mülteci kabul ediyordu.

Ortadoğu, Asya ve Afrika'dan gelenler ise hemen sınır dışı ediliyordu. Ancak AB'ye uyum kapsamında yürürlüğe giren 'İltica ve Göç Ulusal Eylem Planı' ile sınır dışı uygulaması zorlaşıyor. Yaşanan ilk örnek ise Çeçen asıllı Vuslan Korkayev. Yasadışı yollardan Türkiye'ye giren Çeçen mülteci, İstanbul Emniyet Müdürlüğü'nce yakalanarak mahkemeye sevk edildi. Yerel mahkeme, Korkayev'in sınır dışı edilmesine karar verdi. Ancak Çeçen mültecinin avukatı Halim Yılmaz, Ankara İdare Mahkemesi'ne sınır dışı kararının iptali için dava açtı. İdare mahkemesi, Çeçen mülteci lehine karar vererek Korkayev'in sınır dışı kararını durdurdu.

BM verilerine göre dünyada 20 milyon mülteci bulunuyor. Türkiye'de kayıt altına alınan mülteci sayısı ise 6 bin. Mültecilerle ilgili çalışmaları olan avukat Halim Yılmaz, Ulusal Eylem Planı'nın mülteci konusunda önümüzdeki 20 yılı şekillendireceğini belirtiyor. Yılmaz, 2012'de mülteci yasasının çıkarılacağını kaydediyor. Bugüne kadar mültecilerle ilgili yeterli yasal düzenlemenin olmadığını hatırlatan Yılmaz, "94 yönetmeliğine göre Asya ve Afrika kökenli mültecilere statü verilmiyordu. Ancak yeni düzenleme ile bu sınırlama kaldırılıyor ve Doğu kökenlilere de mülteci statüsü veriliyor." şeklinde konuşuyor.

Ulusal Eylem Planı ile mülteci konusunun kurumsallaşacağını ifade eden Yılmaz, bunu şöyle açıklıyor: "Mülteciler için havaalanları, liman ve sınır noktalarında kabul merkezleri kuruluyor. Geri gönderme merkezleri de kuruluyor. İçişleri Bakanlığı'na bağlı iltica birimi kurulacak. Bu birim sadece iltica ve göç konusuna bakacak. Burada görev yapacaklara eğitim verilecek."

BM Mülteci Yüksek Komiserliği (BMMYK)Türkiye Ofisi Basın Sözcüsü Metin Çorabatır, Türkiye'de yılda 3 bin mültecinin müracaatı kabul edilmediği için başka bir ülkeye yerleştirildiğini ifade etti. Çorabatır, kayıtlı 6 bin mültecinin çoğunlunun İran, Irak ve Afrikalı olduğunu kaydediyor. Mültecilerin sığınma talepleri ile ilgili işlemleri ise 1-1,5 yıl devam ediyor. BMMYK Türkiye Ofisi Basın Sözcüsü Çorabatır, daha önce taleplerin büyük bir çoğunluğunun Türk yetkilileri tarafından reddedildiğini belirtiyor. Ulusal Eylem Planı ile kamyon, TIR ve gemilerde yakalanan mültecilerin hemen sınır dışı edilemeyeceğini ifade ediyor: "Bu şekilde yakalananlar ile iletişime geçeceğiz. Bunlar, kayıt altına alınacak. Sığınma talebi olanların işlemleri yapılacak ve misafirhanelerde kalacaklar." Gıda ihtiyacını BM karşılayacak Çorabatır, 7 ayrı merkezde kalacak mültecilerin gıda ihtiyaçlarının BM tarafından karşılanacağını ifade ediyor.

Tesislerin yapımı konusunda ise Türkiye ve AB'nin masrafları karşılayacağını kaydediyor. Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi Mülteci Hakları Koodinatörü Av. Taner Kılıç, yeni düzenleme ile Avrupa'da olduğu gibi kampların oluşturulacağını; ancak bu durumun kaygı verici olduğunu belirtiyor. Kılıç, mültecilerle ilgilenecek ve İçişleri'ne bağlı olacak birimin özerk olmasını vurguladı. Bu birimde çalışacakların ise özel eğitim alması gerektiğini kaydediyor.

Ulusal Eylem Planı ile Doğu bölgelerinden başlamak üzere Türkiye'de 7 ayrı ilde her biri ortalama 750 kişi kapasiteli olacak şekilde 2006-2010 yılları arasında "Sığınmacı Kabul, Barınma Merkezleri ve Mülteci Misafirhaneleri" (takriben 5 bin 250 kişilik bir nüfusu öngörmektedir) inşa edilecek. Mülteci konusunda faaliyet gösterecek ve İçişleri'ne bağlı "İltica Birimi" kurulacak. Bu birimde görev alacaklar önce eğitimden geçirilecek. İltica ve göç alanında çalışacak bütün personelin eğitimi için AB Twinning Projesi'ne bağlı olarak eğitim akademisi (enstitü) açılacak.

Türkiye'de Emniyet Genel Müdürlüğü Yabancılar Şubesi rakamlarına göre geçen yılların ortalamasında 60 bin kadar yasadışı göçmen veya mülteci yakalandı.

Yakalananların hemen hemen hepsi sınır dışı ediliyor. Türkiye'ye yasadışı yollardan girenlerin büyük bölümü, Türkiye'de mülteci statüsü ile kalamayacaklarını bildikleri için ya da baştan nihai hedef olarak başka bir ülke (Avrupa ülkesi) seçtikleri için BMMYK vasıtasıyla üçüncü bir ülkeye gönderilme olanağından haberdar olmadıklarından Türkiye'de başvuru yapmıyor. BMMYK'nin 2000 yılı verilerine göre, dünya üzerindeki mültecilerin yüzde 44,3'üne Asya, yüzde 29,7'sine Afrika, yüzde 19,9'una Avrupa, yüzde 5,2'sine Kuzey Amerika, yüzde 0,6'sına Okyanusya ve yüzde 0,3'üne de Latin Amerika ev sahipliği yapıyor.

Dünyada 20 milyon mülteci var

Birleşmiş Milletler verilerine göre dünyada 20 milyon mülteci bulunuyor. Türkiye'de kayıt altına alınan mülteci sayısı ise 6 bin. Yürürlüğe konulan Ulusal Eylem Planı ile mülteci meselesinin 20 yıllık gelişimine hazırlık yapıldığı belirtiliyor. (zaman.com.tr)

Etiketler:
türkiye doğu ülkelerinden gelen mülteciyi artık sınır dışı etmeyecek