Yiyeceklerin besin değeri, sahip oldukları besin ögelerinin miktarıyla doğru orantılıdır. Bu anlamda dondurma, değişik besin ögelerini bünyesinde toplayan, besin değeri yüksek bir yiyecektir. Dondurmada, protein, karbonhidrat ve yağın yanı sıra; A, C, D, E ve B Grubu vitaminleriyle, kalsiyum, fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum, demir ve çinko gibi mineraller de bulunur.
Bunu rakamlarla örneklersek; 100 gram kaymaklı dondurmada ortalama 135 mg kalsiyum, 115 mg fosfor, 100 mg sodyum, 160 mg potasyum, 0.1 mg demir, 130 mikrogram A vitamini, 0.21 mg E vitamini, 0.25 mg B2 vitamini ve 0.13 mg niacin vardır.
Dondurma başlıca yağ,sütün yağsız kuru maddesi,şeker,stabilizatör,emülgatör ve bazen de lezzet ve renk veren maddelerden oluşan karışımın,değişik düzenlerde işlenmesiyle elde edilen kompleks fiziko-kimyasal sisteme sahip bir üründür.
İlk elle çalışan dondurucu Nancy Johnson tarafından 1843'te bulundu ve patenti alındı. 1848 ve 1873 yılları arasında 69 yeni değişik dondurucu patenti alınmıştır. İlk ticari üretim ise 1851'de Jacop Fussell tarafından Baltimore'da yapılmaya başlandı. Yüzyılın sonlarına doğru Paris'ten August Gaulin dondurmanın yumuşak yüzeye sahip olmasını sağlayan homojineri geliştirdi.
1876 yılında New York'ta İtalyan asıllı Amerikalı Italo Marchioni ilk dondurma kornetini üretti. Günümüze kadar milyarlarca külah ve dondurma insanların beğenilerine sunuldu ve tüketildi. 1920'lerde çubuklu dondurmalar, kutulu dondurmalar ve diğerleri gündelik hayatımıza girdi.
2000'li yılların başında ise dondurma teknolojisi o kadar gelişti ki, artık her çeşit dondurmadan tatmak mümkün. Vişneli, çikotatalı, limonlu, fıstıklı, kayısılı, çilekli kestaneli, karpuzlu, fındıklı, kivili, hindistan cevizli, kızılcıklı, elmalı, muzlu, karemelli, karadutlu, parça çikolatalı, portakallı, frambuazlı, üzümlü, mangolu, yaban kirazlı, ananaslı, hurmalı, balkabaklı, incirli, böğürtlenli, tuttu fruttili... Liste arzunuza göre uzayıp gidiyor...

Anadolu'da yüzyıllar öncesinden gelen şerbet-kar ya da buzla soğutulmuş tatlı içecekler içme alışkanlığı vardı. 13.yy'da Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk zamanlarından beri buz, yüksek Anadolu düzlüklerinden toplanıp buz mahzenlerinde depolanırdı. 17.yy'da kar ticareti yapan "karcı"lar İstanbul'da önemli bir profesyonel gruptu. Kar, Anadolu'dan diğer bölgelere katırlarla nakledilir ve konsantre üzüm suları ile karıştırılıp dondurma benzeri buzdan tatlılar elde edilirdi.

Anadolu'da dondurma; keçi sütü, şeker ve salepten yapılmaktaydı. Dondurma çok kalın olduğu için bir kancaya asılır ve büyük bir bıçak yardımıyla porsiyonlar halinde kesilirdi. Metal tabaklarda baklavayla birlikte ikram edilirdi. Bu dondurma tarifi artık Kahramanmaraş şehriyle özdeşleşmiştir.

Dünyada adı dondurma ile yan yana anılan iki şehir var: Biri İtalya'nın Roma şehri, diğeriyse Türkiye'nin Kahramanmaraş şehri... Maraş'ı bir cennet bahçesi gibi kuşatan efsanevi Ahir Dağı'nın eşsiz flora ve faunası bu dondurmayı benzersiz kılan temel etmenler; bu coğrafyaya özgü kekik, keven, sümbül ve çiğdem gibi çiçeklerle beslenen keçilerin eşsiz kıvam ve aromaya sahip sütleri ve olağanüstü bir cömertlikle topraktan fışkıran yabani orkide çiçeklerinin yumru köklerinden elde edilen mucizevi salep, Maraş Dondurması'na taklit edilmesi imkansız olan bir lezzet, aroma ve kıvam sağlar.
Dondurma çocuklar için de önemli bir besin kaynağıdır. Çünkü içinde çocuk gelişiminde özel bir yeri olan sütü içerir. Bir süt ürünü olan dondurma da, bu açıdan çocuk beslenmesinde önemli bir işlev üstlenir. Çünkü dondurma; karbonhidrat, yağ, protein ve enerji bakımından sütten daha zengin bir besin maddesidir. Vitamin ve mineralleri ise, süte yakın miktarlarda içerir. Dondurma, çocukların sağlıklı bir şekilde beslenebilmesine yardımcı olur.

Dondurmanın çocuk beslenmesindeki önemi nedir?


Hiç kuşku yok ki, çocuk beslenmesinde yeterli kalori ve protein alımı yanında yeterli kalsiyum alınması da önem taşımaktadır. Çocuklarda günlük kalsiyum gereksinmesi günde 800-1200 mg arasında değişir. Süt, peynir, yoğurt ve süt ürünleri en önemli kalsiyum kaynağı olarak kabul ediliyor. Dondurma da yaz aylarında süt tüketimi azalan çocuklarda katkı yapması amacıyla önerilebilir.


Dondurma yedikten sonra boğaz ağrır mı ?


Dondurma yenilmesi neticesinde; yumuşak damak, geniz bölgesi ve solunum yollarının üst kısmı soğuk ile en çok temas eden bölgelerdir. Soğuk bir gıda alımı sonrasında ağız içi sıcaklığında düşme olur ve bu sıcaklık farkları nedeniyle, boğazda normalde hazır bulunan bakteriler, vücut direncinin üzerinde olumsuz etki gösterebilir. Genel olarak çocuğun astım, alerjik rinit, sinüzit gibi kronik bir hastalığı yoksa, dondurmanın boğazda ağrı, enfeksiyon, ate
şlenme gibi sorunlara yol açmasını beklemiyoruz.


Dondurmanın çocuk açısından zararları var mıdır?



Süt ürünleri çabuk bozulan ve yararlılıklarını hızla yitiren gıdalardır. Bu nedenle homojenize ve pastörize edilmiş sütten üretilen hijyenik dondurma, yalanarak ya da küçük parçalar halinde yendiği takdirde, solunum ve sindirim organlarını olumsuz yönde etkilemez. Sağlıklı üretilmiş ve sağlıklı koşullarda saklanan bir dondurmanın çocuk ve yetişkinler açısından bir zararı olmadığını kabul ediyoruz. Ancak sağlıklı koşullarda üretilmemiş veya saklanmamış dondurmalar Salmonella enfeksiyonu salgınlarına yol açabilir.


Bir çocuk dondurmayı en fazla ne kadar sıklıkta yemeli?


Ne kadar yedikten sonra zararlı olur? Dondurma sütten yapılmasına karşın basit karbohidrat dediğimiz, şeker içermektedir. Aşırı tüketimi ishale neden olabilir. Enerji açığı olan, zayıf çocuklarda her gün tüketiminde bir sakınca yoktur. Enerji fazlasına ihtiyacı olmayan kilolu çocukların ise haftada 1- 2 kez tüketimi daha uygundur.


Dondurma satn alırken nelere dikkat edilmeli?


Dondurmayı tüketirken dikkat etmemiz gereken en önemli nokta, dondurmanın sağlık ve hijyen kurallarına uygun hazırlanmış olmasıdır. Özellikle dondurmanın yapıldığı sütün pastörize olması ve hazırlanırken mikroorganizmalarla bulaşmasının önlenmesi gereklidir. Bu nedenle açık satılan dondurmalarda dikkatli olunmalıdır. Kapalı ürünlerde ise dikkat edilmesi gereken, saklama şekli ve son kullanma tarihidir
Dondurma üzerine söylemek istediklerim genel bilgi olarak şimdilik bu kadar.Umarım okuyucularımıza faydalı bilgiler sunmuşumdur.Tekrar görüşmek üzere HOŞÇAKALIN VE SAĞLIKLI GÜNLER DİLİYORUM HERKESE.

Fatmagül SÖNMEZ
GIDA TEKNİKERİ

Etiketler:
besin değeri bakımından oldukça önemli olan ürünlerimizden dondurma