Cumhurbaşkanlığı seçimine yönelik son günlerde gündeme gelmeye başlayan ve hızlanarak artması beklenen 'gerilim ortamı'nda AK Partili 82 milletvekiline ilişkin yapılan hesaplara ilişkin operasyonun adı da konuldu, Çerkes Ethem.

Operasyonu BUGÜN'ün duyurduğu yeni cumhurbaşkanının AK Partili olmaması için kapalı kapılar ardında yapılan 'son çare' formülü Ankara kulislerinin en çok konuşulan konusu oldu. Cumhurbaşkanlığı seçimine yönelik son günlerde yavaş yavaş gündeme gelmeye başlayan ve hızlanarak artması beklenen 'gerilim ortamı'nda AK Partili 82 milletvekiline ilşkin yapılan hesaplara yönelik operasyonun adı da konuldu: Çerkes Ethem Operasyonu...

Siyasi kulislerde "Çerkes Ethem Operasyonu" adeta 'kod ad'a dönüştü. Son günlerde cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin ortaya atılan iddialarla yakın tarihte yaşanan Çerkes Ethem olayı arasında bağ kuran siyasetçiler, CHP lideri Baykal'ın Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Abdüllatif Şener'i cumhurbaşkanı adayı olarak düşünebileceklerini açıklaması ile operasyonun adının konulduğu görüşünü dile getiriyorlar. Baykal'ın açıklamaları ile 'çengel operasyonunda' düğmeye basıldığını ileri süren özellikle siyasi çevrelerde şu yorumda bulunuluyor:

"Ethem Bey de bugün yaşananlara benzer olaylar yaşamıştı. Bilindiği gibi Çerkes Ethem Kurtuluş Savaşı'nda Kuvayı Milliye döneminin çetecilerinden biridir. Vatanın kurtuluşu sırasında önemli rol oynayan Atatürk'ün silah arkadaşı Kuvayı Milliyeci Çerkes Ethem bu rolünü fazla abartınca tasfiye olmuştu. Düzenli orduya geçişe direnen Ethem Bey, Gazi'ye meydan okumuş ve bir anda kendisini 'hain' sıfatıyla Yunan saflarında bulmuştu. Kimse Ethem Bey'in vatanseverliğinden kuşku duymuyordu, ancak yanlış tercihleri ve geleceği okuyamama onun bir anda 'düşman' saflara kaymasına sebep olmuştu."

ÇERKES ETHEM KİMDİR?

Kafkasya'nın Şapsığ Yöresi'nden göçederek Bandırma'ya yerleşen bir Adıge Ailesi'ndendir. 1886 yılında Emre Köyü'nde doğdu. Pşevu Ali Bey'in oğludur. Rüşdiyeyi ve Küçük Zabit Mektebi'ni bitirdi. Balkan Savaşları'na katılarak yaralandı. Birinci Dünya Savaşı'nda Sencer Eşref Bey'in yönetimindeki Teşkilat- ı Mahsusa'da çalıştı. Mütareke döneminin başlangıcında İzmir'de bazı siyasi eşkıyalık olaylarına adı karıştı. Yunanlıların İzmir ve çevresini işgali üzerine Anadolu'ya geçen Aşharuva Rauf Bey'in ve Zaraho Bekir Sami Bey'in uyarılarıyla Yunanlılara karşı eyleme geçti. Örgütçü yeteneğiyle diğer bazı Kuvay-ı Milliye çetelerini de tasfiye edip kendi güçlerine katarak sağlam bir cephe oluşturdu. Emrindeki atlı güçlere "Kuvay-ı Seyyare" adı verildi. Yunan Cephesi'ne çekilerek Marmara ve İç Anadolu'daki karşı ihtilal hareketlerinin bastırılmasında vurucu güç olarak kullanıldı. Bu suretle TBMM'nin toplanarak ülkenin kaderini eline almasında önemli bir rol oynadı.

MİLLİ KAHRAMAN İLAN EDİLDİ

Düzce, Adapazarı, Çorum, Yozgat gibi ayaklanma bölgelerinden toplayarak güçlerine kattığı yeni gönüllülerle daha da güçlenerek TBMM Hükümeti'nin dayanağı, en güçlü Kuvay-ı Milliye Komutanı haline geldi. Kendisine resmen "Milli Kahraman" unvanı verilerek TBMM'nde ayakta karşılandı. Fakat birliklerinin kendine özgü yapısı ve genellikle Kafkas Göçmenlerinden oluşması kuşkular yarattı, verdiği yersiz idam kararları ve köyleri yaktırması hemşehrileri arasında da antipati uyandırmaya başladı.

Ethem Bey'in Yozgat Ayaklanması'nın bastırılması sırasında, Hükümet üzerinde giriştiği bazı güç gösterilerinden de kuşkulanan Mustafa Kemal Paşa, sol eğimli Yeşilordu Cemiyeti gibi Kuvay-i Seyyare'yi de dağıtmaya karar verdi. Ethem'in TBMM'ye çektiği hakaret dolu bir telgraf, TBMM'nin bütünüyle aleyhine dönmesine neden oldu. Lozan Anlaşması'ndan sonra da 150'lik listeye dahil edildi. Önce Mısır'a sonra da Ürdün'e gitti. 150'liklerin affından sonra da Türkiye'ye dönmedi. 1948 yılında Amman'da öldü.

(Bugün)

Etiketler:
kod adı çerkes ethem operasyonu