Annemin bu değerli çocukluk hatırası içime işledi. Ben kendimi Osmanlı olarak görüyorum; Türkiye'yi sahiplenmekten ve yeniden kıyama kalkması için kendi çapımda gayret sarf etmekten hiç geri durmadım. Ama 1864 yılında terk etmek zorunda kaldığımız o masalsı ülkeye, Kaf Dağı'na, Kafkasya'ya bir gün geri dönme fikrini de daima canlı tutuyorum zihnimde.
Adigey Cumhuriyeti'nde Adigeler nüfusun yüzde 25'ini bile oluşturmuyorlar. Rusya Federasyonu'na bağlı diğer Kafkas cumhuriyetleri ve Abhazya'daki demografik durum da pek iç açıcı değil. Batı Şeria'daki Yahudi yerleşimcilerden hiç farkları olmayan Rusların topraklarımıza konmasını içimize sindiremeyiz. Birçoğu ile aramızda ideolojik ihtilaflar bulunsa da, Kafkas derneklerinin "dönüş"e matuf gayretlerini saygıdeğer buluyorum. Türkiyeli Çerkezler, Türkiye ile bağlarını koparmadan, bilakis bu bağlardan istifade ile, ata yurtlarına sahip çıkmalılar. 1864'teki 'etnik temizlik', Rusya ile aramızdaki Kafkasya meselesinin son cüzü olarak kalmamalı.
Bu, üzerine çizgi çekilemeyecek tarihibir davadır.
*
Yıl 1783. Rus orduları Kafkasya'da ilerliyor. Sunc ırmağının kıyısındaki Aldı köyünden 61 yaşında bir yiğit, İmam Mansur, kendi halkı olan Çeçenlerden başlayarak bütün Kafkas halklarını cihada çağırıyor. 10 bin asker toplanıyor etrafında. Ruslar Terek nehrinin ötesine atılıyor, Küçük Kabardey bölgesi işgalden kurtarılıyor, hürriyet ateşi bütün Kafkasya'yı sarıyor. 1791'de ağır yaralı halde Ruslara esir düşen Mansur'un idam edilmesi körüklüyor bu ateşi. Yeni imamlar çıkıyor, cihad devam ediyor, on yıllar boyunca kök söktürülüyor Ruslara. Ne var ki İmam Şamil'in sayısız cephede yazdığı sayısız destan bile düşmanı durdurmaya yetmiyor...
Yıl 1864. Kafkasya'nın her köşesine Rus bayrağı dikiliyor. Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler, Abhazlar, Ubıhlar, çaresiz, yenilgiyi kabul ediyorlar. Çar'ın temsilçisi Grandük Mişel, "Kafkasya'yı terk etmedikleri takdirde, bütün yerlilerin harp esiri muamelesiyle Rusya'nın muhtelif bölgelerine sürüleceğini" ilan ediyor. Karadeniz kıyılarında toplanan yüzbinlerce Kafkasyalı, uzun süre aç-susuz bekletildikten sonra gemilere doldurularak bir meçhule doğru yola çıkarılıyor. İstiap haddinin üzerinde yolcu alan gemilerin pek çoğu Karadeniz'in karanlık sularına gömülüyor. Yolculuk sırasında hastalanıp ölenlerin, denize atılanların da haddi hesabı yok.
Vatanlarından sürülen Kafkasyalıların sayısı -çoğu Adige, Abhaz, Ubıh ve diğer Kuzey Kafkas halklarından olmak üzere- 2 milyon olarak tahmin ediliyor. Bunların yarıya yakını sürgün sırasında yollarda veya sürgünden sonraki birkaç yıl içinde vardıkları yerlerde elverişsiz hayat şartları yüzünden ölmüş.
Böyle bir zulüm unutulur mu, affedilir mi
Aradan değil 142 yıl, 1470 yıl da geçse, UNUTMADIK, UNUTTURMAYACAĞIz!
*
21 Mayıs 1864'te başladığı kabul edilen büyük sürgünün 142'nci yıldönümünde acımız ve kinimiz tazelenecek. Ama önceki gün, umudumuzu tazeleyen başka bir yıldönümü idrak ettik: 11 Mayıs, Şimali Kafkas Cumhuriyeti'nin 88'inci kuruluş yıldönümü.
Abdülmecit Çermoy ve arkadaşları, 11 Mayıs 1918'de İstanbul'da bir beyanname yayınlayarak Şimali Kafkas Cumhuriyeti'nin kurulduğunu ilan ettiler. 1921'de yıkılan -fakat yüreklerimizde yaşamaya devam eden- bu devletin kısa tarihçesine bakalım:
3 Mayıs 1917- Kültür ve medeniyetleri bir olan muhtelif Kafkas halklarından 500 temsilcinin katıldığı 1. Büyük Halk Kurultayı Terekkale'de toplandı. Beş gün süren heyecanlı toplantılar sonucunda Birleşik Kafkasya Dağlıları Birliği Geçici Yönetimi oluşturuldu.
18 Eylül 1917- 2. Büyük Halk Kurultayı Andi'de toplandı. Dağıstan, Kumuk, Terek vilâyeti, Çeçen-İnguş, Osetya, Kabardey, Karaçay-Balkar, Adıgey, Abhazya ve Şetkale bölgelerinden 1500 delege, anayasa niteliğinde kararlar aldı: "1) Kuzey Kafkasya ve Dağıstan halkları tek bir siyasiçatı altında birleşmiştir. 2) Bu birlik dahilinde bütün milletler tam bir özerkliğe sahiptir. 3) Bu birlik iki yasama meclisinden oluşacaktır. İlki genel nüfûsun otuzbini tarafından birer temsilciden müteşekkil Millet Meclisi'dir. Diğeri, birlik düşüncesinin gerçekleşmesi için her özerk unsur tarafından belirlenen ikişer temsilcinin katılımıyla oluşan senatodur. 4) Yasama Meclisi kendi arasında Yürütme Kurulu, bu kurul da kendi içinden bir başkan seçer. Seçilen başkan aynı zamanda bütün birlik teşkilâtının da başkanıdır. 5) Birlik anayasasının korunması ve sürdürülmesi, kanunların, Yürütme Kurulu'nun ve her millete ilişkin yönetsel ve yargısal işlerin anayasaya uygunluğunu denetlemek üzere bir Yüksek Denetleme Kurulu oluşturulur. Delegeler (MilliMeclis), bakanlar kurulunu seçerek tam yetki verdiler. Çeçen Abdülmecid Çermoy Devlet Başkanı seçildi ve Bakanlar Kurulu çalışmalarına başladı." 20 Kasım 1917- Birleşik Kafkasya hükümeti Rusya'dan ayrıldığını ilan etti. Askeri, mâlİ, zirâive idârisahalarda gerekli devlet düzenlemelerine başlandı. 6 Mayıs 1918- Devlet Başkanı Abdülmecid Çermoy, beraberinde Dışişleri Bakanı Haydar Bammat ve başka hükümet temsilcileri ile, Tiflis, Batum ve Trabzon'da görüşmeler yaptıktan sonra İstanbul'a geldi.
11 Mayıs 1918- Çerkes Teavun Cemiyeti aracılığı ile Osmanlı hükümetinin desteğini alan Kafkas heyeti, Kuzey Kafkasya'nın bağımsız bir devlet olduğunu bütün hükümetlere duyurdu: "Aşağıda imzaları bulunan bizler, Kuzey Kafkasya'nın yetkili millet temsilcileri olarak şu konuları bütün dünya hükümetlerine duyurmayı şeref telâkki ederiz: Kuzey Kafkasya halkları, yasal ve olağan seçimlerle bir millimeclis oluşturmuşlardır. 1917 yılı Mayıs ve Eylül aylarında toplanan bu meclis Kuzey Kafkasya Birliği'ni İlân etmiş ve vekiller heyetini kurmuştur. Alınan kararlar şunlardır: 1) Birleşik Kuzey Kafkasya halkları Rusya'dan ayrılarak bağımsız bir devlet kurmuştur. 2) Yeni devletin hudutları, kuzeyden Dağıstan, Stavropol, Terek, Kuban ve Karadeniz; doğudan Hazar denizi; güneyden ise Transkafkasya hükümetleri ile yapılacak anlaşmalarla tesbit edilecek sınırlardan oluşmaktadır. Bu kararların bütün dünya hükümetlerine duyurulması ve bilgilendirme görevi aşağıda imzaları bulunan yetkili delegasyona verilmiştir. Bu çerçevede, imzaları aşağıda yer alan bizler, bugünden itibaren bağımsız Kuzey Kafkasya Devleti'nin yasal şekilde kurulduğunu hür dünyaya beyan ederiz." Kuzey Kafkasya'nın bağımsızlığı, Türk, Alman ve diğer batılı ülkelerin basınında büyük ilgiyle karşılandı. Osmanlı Hükümeti, "Şimali Kafkas Cumhuriyeti"ni hemen tanıdı.

Etiketler:
7 yıldızlı bayrak