'Düğüne silahla gidenin cenazesine bile gidilmeyecek'

HAKAN YILMAZ
Yaz mevsimi düğün mevsimidir. Düğünlerde heyecana gelen topluluğun silahından çıkan kurşunlarla düğün merasimlerini cenazeler takip etmeye başladı. 'Kaza kurşununa' giden kurbana yakılan ağıtlar düğünlerin üzerinde kara bir bulut gibi dolaşmaya başladı. Kendi düğünlerinde de silah kullanımı yüzünden üzücü olaylarla karşılaşan Çerkesler, bir araya gelerek düğünlerde silah ve alkol kullanımına yasak getirdi. Yaptırımları şöyle: Alkollü olarak düğünlere katılınmayacak, düğünde silah atanlar ile tüm ilişkiler kesilecek ve hatta cenazelerine bile gidilmeyecek.
Türkiye'de yaşayan Çerkesler bu yönde ilk adımı üç yıl önce attı. İlk adımın atılmasına ise 12 Temmuz 2004 tarihinde bir düğün töreninde havaya ateş etme merakının iki çocuk annesi Kupalıpha Nurgül Taymaz'ın genç yaşta ölümüyle sonuçlanması sebep oldu. Henüz bu olayın acısı unutulmadan, benzeri bir olayın da Hatay'ın Reyhanlı ilçesinde meydana gelmesi Çerkesleri ayağa kaldırdı. Düğün töreni sırasında, tabancayla rastgele açılan ateş sırasında yaralanan kadın üstelik 8 aylık hamileydi. Zeynep Muslu'nun Çerkes derneklerine gönderdiği feveranla dolu mailler dernek yöneticilerini harekete geçirdi. 2004 yılında Düzce-Adapazarı çevresindeki 45 köy halkının seçtiği 141 temsilciden oluşan bir kurultay düzenlendi ve 'düğünlerde içki ve silah kullanmayı yasaklama' kararları alındı. Kurultayda düğünlerde 'alkol ve silah' kullanımının geleneksel Çerkes âdetleri ile bağdaşmadığı dile getirildi. Zira bugüne kadar Çerkes düğünlerinde silah kullanımı yüzünden 15 kişi hayatını kaybetmişti. Keza Çerkes büyükleri alkollü olarak düğüne katılmanın, düğüne katkıda bulunabilme arzusuyla oraya koşan herkese ve en azından geleneklere göre düğündeki kızlara-hanımlara saygısızlık olduğunu vurguladı. Karar kesindi ve bu kararlardan asla taviz verilmeyecekti. 2006'da yine aynı konu için Düzce'nin Çay köyünde bir araya gelen Çerkes büyüklerinin arasında bu sefer Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Abdüllatif Şener ile eski Dışişleri Bakanı Milletvekili Yaşar Yakış da vardı. Ancak bu toplantıyı öncekilerinden farklı kılan kurultayda ilk defa Eskişehir, İnegöl ve Bilecik'teki Abhaz köylerinin temsilcilerinin de bulunmasıydı.

Geçtiğimiz günlerde Bursa ilinin İnegöl ilçesinde Çerkes düğününe katılan 19 yaşındaki Sezin Aksoy'un düğün evinin komşusu olan 17 yaşındaki bir gencin tüfeğinden çıkan saçmaların başına ve karnına isabet etmesiyle can vermesi, Düzce'de alınan kararların Türkiye geneline taşınmasına neden oldu. 17 Ağustos tarihinde İnegöl'de bir araya gelen Çerkes büyükleri meseleye son noktayı koyarak uygulamayı tüm Türkiye geneline yaydı. Ve uygulamaya düğünün yanı sıra söz kesme, sünnet, piknik, ca asker uğurlama törenlerini de dahil etti. Ayrıca Kafkas Dernekleri Federasyonu tarafından bu konu ile ilgili olarak slogan ve afiş temalı ödüllü bir yarışma da düzenlenecek. Bu uygulamanın sadece Çerkes topluluğu arasında yankı bulduğunu düşünmek yanlış. Üç yıldır Düzce'deki düğünlere getirilen yasaklara Karadenizliler de iştirak etmiş. Düzce'de Karadeniz düğünlerinde de artık silah atılmıyor.




--------------------------------------------------------------------------------


DÜĞÜN TÖRENLERİ NASIL OLUYOR?

Çerkes kültüründe gelin alma düğünü denilen 'nıseşecegu' ile 'delikanlı düğünü' olmak üzere iki tür düğün vardır. 'Delikanlı düğünü', misafir gelen birini onore etmek ya da eğlence amacıyla daha çok gençler arasında yapılır. Gençler, bayanları toplar ve düğün yaparak kendi aralarında eğlenirler. Orada gençler bir araya gelirler. Bu düğünlerde katı kurallar mevcut değildir ve bunlar daha çok eğlenceye dönük düğünlerdir. Gelin alma düğününde yani 'nıseşecegu'da ise, gelinin bulunduğu yere gidilerek gelin getirilir. Bu olay 3 gün, 5 gün, bazen bir ay kadar sürer. Gelin alma olayı özellikle kış dönemlerine, işsiz zamanlara denk getirilir ki, uzun uzun eğlenilsin. Düğünde erkekler bir tarafa, bayanlar bir tarafa dizilir. Düğün yapılan yerin en emin tarafı kızlara verilir.




--------------------------------------------------------------------------------


Çerkeslerin düğün yasası

1- Köyde düğün yapacak ailenin büyüğü önce köy ihtiyar heyetini bilgilendirip ön bir mutabakat sağlayacak. 'Düğününde alkollü içki içilmeyeceğini ve ateşli silah kullandırılmayacağını' yazılı olarak taahhüt edecek.

2- Düğün sahipleri davetiyelerine 'Düğünümüzde içki içilmesi ve ateşli silah kullanılması kesinlikle yasaktır' notunu koyacak.

3- Düğün olan köyün girişinden düğün evine kadar 'Düğünümüzde içki içilmesi ve ateşli silah kullanılması yasaktır' yazılı bez afişler asılacak.

Yasak ihlal edildiği takdirde;

1- Öncelikle ihlali yapanın kendi sülalesi, kendi insanına gerekli yaptırımı uygulayıp ihlali önleyecek.

2- Yasağa uymayan köylere davetiye gönderilmeyecek.

3- Yasağa uymayan köylerden gelecek davetiyeler diğer köylerce kabul edilmeden geri iade edilecek.

4- Yasağa uymayan kişinin yaşadığı köy halkı, yasağı ihlal edenin;
a- Acılı günlerine katılmayacak.
b- Sevinçli günlerine katılmayacak.
c- İkili diyalog ve ilişkilerde bulunmayacak, başkaca caydırıcı yöntemlerle tecrit edilecektir.

5- Tüm uyarılara rağmen düğün mahallinde yasağı ihlal eden olursa;
a- Köyün önceden belirlediği heyet, ihlalde bulunanın hediyesini iade edip düğün mahallinden ayrılmasını sağlayacak.
b- Oyun anında yasak ihlal edilirse, düğünde görev alan kızlar ve diğer hanımlar topluca hemen oyun alanını terk edecek.

Düğün anında yasak ihlal edilmişse; Misafir olarak gelen köy heyetleri, hemen düğün alanından-hanesinden ayrılacak.

Düğünlerde yasak ihlalini alışkanlık haline getiren olursa;

a- Yasak ihlalinde bulunan kişinin hiçbir sorununun çözümüne aracı olunmayacak.
b- Yasak ihlalinde ısrar gösterenler, köy ihtiyar heyetince kolluk kuvvetlerine bildirilecek.
Sayı: 227
Bölüm: Haberler


http://turkuaz.zaman.com.tr/?bl=1&hn=5382

Etiketler:
zamanda cıkan bir haber