Ata yurduna henüz 18 yaşında iken dönen, Bazılarının önerilerini es geçerek sadece "cesedini" değil, "ruhunu" da beraberinde götüren, Dönemin aydınlarıyla yakın arkadaşlıklar kuran, Milli sivil toplum hareketlerinde aktif görevler alan, Ve bu haliyle sistemin boy hedefi haline gelen, Peşinden... Kendisine yapılan hiç bir hukuksuzluğu sineye çekmeyerek müsebbiplerinden mahkemelerde hesap soran, Dönüşünün 11. yılında "verdiği rahatsızlık sebebiyle" FSB tarafından deport edilen, Uğradığı haksızlığı AIHM' ne taşıyarak Rusya'yı ve FSB' yi mahkûm ettiren (...) Hacı Bayram Bolat, Yaşadığı olayları ve başarıyla devam ettirdiği hukuki mücadelesini Şamil Vakfı'nda anlatıyor. Bolat, gözlemlerinin ışığında bu kilit sorulara da cevap arıyor: Anavatan ve dönüş kavramlarının içi nasıl doldurulmalı? Niçin dönülemiyor? Rusya nasıl bir dönüşçü profili istiyor? Önümüzdeki yıl 20 bin kişi dönmeye kalksa neler olur? Döndükten sonra tutunamayıp geriye dönenler kimler? Niçin dönüyorlar? Dönüşün tüm gerçekleri ve mitleri... Ayrıca... Rusya'da rejim nasıl işliyor? Federal yapıda 15 yıl içinde meydana gelen değişiklikler neye işaret eder? Cumhuriyetler ne kadar "federe", ne kadar "cumhuriyet" ? RF' deki gelişmeler bu çizgide devam ederse 20 yıl sonra Kafkasya ne halde olur? Rus yöneticilerin bir "kırmızı kitabı" ve gizlenen bir hedefi var mı ? Bu bizi nasıl etkiliyor?