Rapora göre, Rusya'nın resmi siyasetini faal şekilde müdafaa eden ananeciler daha çok Dağıstan Müslümanları Ali Ruhani İdaresi'nde ve Müftüler Şurası etrafında birleşiyor. Kendilerini "Bidatçılar" olarak adlandıran Selefiler ise daha çok gayrı resmi şekilde faaliyet gösteriyor. Bununla beraber Ananeciler ve Selefiler kendilerini Ehl-i Sünnet siyaseti içerisinde görüyor. Tarikatçılar arasında da farklı gruplar bulunuyor. Tarikatçı liderlerden en tanınmışı olan Şeyh Said Efendi Cirkeyski etrafında Dargın ve Kumuklar birleşiyor. Dağıstan Müftüler Şurası'nı tanımayan grubun siyasi ve iktisadı gücü de bulunmuyor. Grup mensupları yaşadıkları yerlerde yerel ve merkezi yönetim birimlerinde söz sahibidir. Grup mensupları Dağıstan Müftüler Şurası'nı Vahabiliğe karşı aktif mücadele etmemeleri, gizli şekilde Selefilerle müşterek faaliyet gösterdikleri gerekçesiyle eleştiriyorlar.

Dağıstan'ın Muharremkent bölgesindeki güvenilir bir kaynağın verdiği habere göre, Rusya ve Azerbaycan'a yönelik toprak iddiasında bulunan ayrılıkçı "Sadval" örgütü radikal Vahabilerle gizli görüşmeler yapıyor. Haberde, "Sadval" üyelerinin radikal ve ekstremist örgütlerle görüşmelere başladıkları kaydedilerek, "Sadval"ın Dağıstan'da gizli faaliyet gösteren "Dağıstan'ın Bağımsızlığı İçin Merkez Cephe" ve "Dağıstan İslam Ordusu" örgütleri ile işbirliği yapmayı planladığı aktarıldı. Kaynak, "Sadvalcılar"ın asıl amacının Dağıstan'ı güneyden parçalamak için koalisyon kurmak olduğunu söyledi.

Kuzey Kafkasya'da hilafet devleti kurmayı planlayan Vahabiler gibi radikal dini akımlar, Azerbaycan'ın kuzey bölgelerini de sözkonusu hilafet devletinin bir parçası olarak görüyorlar. Bu açıdan, Sadval"ın amacı onlarla uyuşuyor.

S.Arabistan, Dağıstan Ö.C.'de; radikal İslam literatürünü (Vahabizm yayınları) yaygınlaştırma, cami inşaatı ve restorasyon çalışmaları yapma, İslami okul ve merkezler kurma, Müslüman ülkelerde öğrenim gören Dağıstan'lı gençlere maddi yardım yapma, bölge halkının hac ziyaretlerini finanse etme gibi çalışmalarda bulunuyor ve faaliyetlerini, oluşturduğu insani projeler, hayır kuruluşları ve fonlar ile maskeleme yoluna gidiyor. S. Arabistan'ın bölgede yürüttüğü Vahabilik propagandası sonucu, birçok genç Vahabi gruplara katılarak, askeri eğitim görmek üzere Çeçenistan Ö.C.'deki eğitim kamplarına gönderiliyor. Vahabilerin Dağıstan'da bir de medreseleri bulunuyor.

Suudi Arabistan tarafından RF'na bağlı Dağıstan Cumhuriyeti'nde, Kril alfabesi yerine Arap alfabesi kullanılması propagandası yapılıyor. Suudi Arabistan'ın Mohaçkale'de cami açma talebinin ise Dağıstan Yönetimi'nce uygun görülmediği ifade ediliyor.

Zaman zaman ülkede geleneksel yaygın mezhep olan "Sufi"ler ile Suudi Arap misyonerlerince, özellikle iyi eğitim görmüş gençler arasında yaygınlaştırılan, bir kaç bin taraftarı bulunan köktendinci "Vahabi" mezhebine mensup gruplar arasında, ölüm ve yaralamalara yol açacak olaylar da meydana geliyor.

Ürdün, Suudi Arabistan, Sudan, Mısır ve Suriye'de yaşayan Dağıstan kökenli din adamları 1991-1993 yılları arasında Dağıstan'da din propagandası yaparak, İslam'ı öğrenmek isteyen gençleri ülkelerine götürmek suretiyle din eğitimi vermeye devam ediyorlar. Dağıstan'da Vahabi grupları yaratmak isteyen bu dini politika 1998 yılı da dahil olmak üzere her sene tekrarlanıyor.

Mayıs 1998'den itibaren, Kuzey Kafkasya'da, özellikle Dağıstan ve Stavropol'de, Orta Çağın İslami kurallarını Ruslar'a aşılamayı hedefleyen Vahabilerin yaşadığı yerleşim birimleri ortaya çıkmaya başladı.

Dağıstan'da Vahabi grubuna ait tek bir merkez bulunmuyor. Buynaksk, Mohaçkale, Hasavyurt ve Yuzhnodagestansk bölgelerinde farklı farklı hücreler halinde faaliyet gösteriyorlar. Hasavyurt'ta sayıca azalmasına rağmen Buynaksk ve Mohaçkale'de Vahabi görüşüne mensup gruplar faaliyet gösteriyor.

Dağıstan'daki Vahabi Lideri Muhammed Ömer, Vahabilerin de Rusya Federal Güvenlik Servisi tarafından yönetildiği iddialarına karşı çıkarak, Dağıstan ve Çeçenistan'daki birliklerin eğitim, kültür ve İslam'ın yayılması için çalıştıklarını kaydederek, silahları ise sadece düşmanlardan korunmak için kullandıklarını açıkladı. Ancak, Ağustos 1998'de, Dağıstan'ın Buynask bölgesindeki Karamakhi, Chabanmakhi ve Kadar köylerinde yaşayan Vahabiler, Dağıstan makamlarına karşı sorumlu olmayacak "ayrı bir İslami ülke" kuracaklarını ilan etti. Köy halkı ayrıca, yerel dini şahsiyetlerden oluşan "Şura" adlı bir Yüksek İdare Organı kurmayı kararlaştırdı. 16 Ağustos 1998 tarihinde ayrılacaklarını ilan eden üç dağ köyünün diğer bölgelerle bağlantısını sağlayan yol üzerinde bir kontrol noktası oluşturdular, ayrıca, ilan edilen yeni devletin bayrağını çektiler. Ancak, Eylül 1998'de Dağıstan'da üç köyü kurtarılmış bölge ilan eden Vahabi Hareketi üyeleri ile Dağıstan'ın Etnik Grupları ile Dış İlişkilerden Sorumlu Bakan Muhamed Salih Gusayev arasında yapılan görüşmelerden sonra anlaşmaya varıldı.

Vahabiler, Anayasaya aykırı hareketleri kınamayı ve yerel hükümet yetkililerini tanımayı kabul ederken, hükümet de, Karamakhi ve Chabanmakhi köylerinde yaşayanları yargılamamayı taahhüt etti.

Dağıstan Ö.C.'de faaliyet gösteren Suudi Arabistan'lı misyonerler, bir yandan daha çok Nakşibendive Kadiri tarikatlarının yaygın olduğu bölgede yaptıkları Vahabilik propagandaları sonucu mezhepsel çatışmalara neden olurken, diğer taraftan sahip olduğu etnik ve dinsel yapı dolayısıyla provokasyonlara elverişli olan bölgeyi taraftarlarıyla birlikte giriştikleri terör eylemleri sonucu istikrarsızlığa sürüklemeye çalışıyorlar.

Silahlı Vahabi gruplarca, 1998 yılı sonlarında Gubden, Karamakhi ve Kadar'da gerçekleştirilen terörist eylemler (Adam kaçırma- fidye talebi) gerginliklere neden oldu. Silahlı Vahabi gruplar, uyguladıkları terörist yöntemlerin yanısıra hakimiyetleri altında bulundurdukları alanlarda şeriat ilan ederek, halkı şer'i hükümlere uymaya zorluyorlar.

Dağıstan Ö.C.'de hakimiyetleri altında bulundurdukları bazı köyleri "Bağımsız İslam Bölgesi" olarak ilan ederek, giriş-çıkışa kapamaya çalışan Vahabi gruplar, ormanlarda oluşturdukları poligonlarda taraftarlarına askeri eğitim bile veriyorlar. Yürütülen propagandalar sonucunda Vahabilerin, son dönemlerde özellikle Ahtınsk, Botlihsk, Kızılyurtovsk ve Tsumadinsk bölgelerinde faaliyetlerini yaygınlaştırdıkları ifade ediliyor.

Diğer taraftan, Dağıstan Güvenlik Makamlarınca yapılan açıklamada; "Dağıstan Ö.C.'de ülkeye illegal yollarla giriş yaparak istihbari faaliyet yürüten S. Arabistan, İran, Mısır, Sudan, Somali ve Fas vatandaşı ajanların ele geçirildiği, Cumhuriyet dahilinde gerçekleştirilen kontrollerde, Rus isimlerine ve üçüncü ülke vatandaşları adına düzenlenmiş çok sayıda sahte pasaport ele geçirildiği, yakalanan yabancıların büyük bir çoğunluğunun, Vahabi gruplara ve radikal dincilere özel ilgi duydukları, tutuklu bulunan şahısların durumunu, yaşam şartlarını öğrenmek ve tutukluluk hallerinin kaldırılmasını sağlamak amacı ile adli makamlara son dönemlerde sık sık başvuruda bulunulduğu, ifade edildi.

Başkent Mohaçkale'de yayınlanan "İslam Bayrağı" isimli gazetede radikal İslami gruplar lehinde yayınlar yapılıyor. İllegal olarak dağıtıldığı belirlenen bildirilerde de, anti Rusya ve ABD karşıtı görüşlerle birlikte Vahabi akımını yücelten yazıların yanısıra, Müslümanların İslami cihat bayrağı altında birleşmeleri teması işleniyor. Vahabi akımının yayın organı olan gazetenin sahibi ve müdürü Murat İsa Abdullayev, bu faaliyetlerinden dolayı Haziran 2001'de polis tarafından gözaltına alındı.

Dağıstan'da, Çeçen-Rus savaşı öncesi ülkeye gelen Vahabiler, bölgeyi terk etmedi. Büyük bir ekonomik darboğazın içerisinde olan Dağıstan'da, Vahabiler, halka sağladıkları maddi imkanlar ile taraftar bulmaya çalışıyor. Diğer taraftan sözkonusu kişiler son dönemde metot değiştirerek, silahlarını bırakmak, sakallarını kesmek ve tekrar elbise giymek suretiyle komşu Kabartay-Balkar, Karaçay-Çerkesk ve Adıge Ö.C.'lerinde konuyu siyasi arenaya taşımaya çalışıyor. Öğrenciler de bu faaliyetin içerisine çekilmeye çalışılıyor ve Çeçenistan'da silahlı eğitime tabi tutuluyor. Bu nedenle okullar yönetim tarafından çok sıkı bir şekilde kontrol altında tutuluyor.

Ülke yönetimince ülkedeki radikal dinci akımların faaliyetlerini engellemek amacıyla, Dağıstan İçişleri Bakanlığı ile Yüksek Dini Konsey yetkililerinden oluşan bir grup tarafından, ülke genelinde piyasada satılan dini kitaplar hakkında Nisan 2004 itibariyle başlatılan araştırma kapsamında, radikal İslam ve Vahabilik konusunda yazılmış kitaplar, piyasadan toplatıldı.

Ocak 2005'te de FSB (RF Federal Güvenlik Servisi) tarafından, Kuzey Kafkasya bölgesinde Vahabilik faaliyetlerinin yayılmasını önlemek maksadıyla, Adige ÖC. /Maykop, Kabardin-Balkar ÖC./ Nalçık ve Dağıstan ÖC.'de özel birimler oluşturuldu.

2006 yılında Tsuntinskiy, Şamliskiy, Tlyaratinskiy, Tsubadinskiy ve Akushinskiy başta olmak üzere dokuz ayrı bölgede, okullarda yapılan teftişlerin, öğrencilerin okullara devamının vahim durumda olduğunu ortaya koyduğu bildirildi. Yapılan teftişler neticesinde, ebeveynlerin 15.000 çocuğu okuldan aldığı ve okuldan alınan çocukların yarıdan fazlasının medreselerde eğitim görmeye başladığı anlaşıldı.

Radikal unsurlar kendi çıkarlarını korumak için tarih boyunca çeşitli projeler üretti. Onların tek ve en önemli görevi ülkesinin çıkarlarını korumaktır. Bu unsurlar Müslüman gibi davranarak, toplumu bölmeye çalışıyorlar.

Ülkedeki okullarda dokuz dilde eğitim veriliyor, on dört dilde gazete yayınlanıyor, aynı sayıda radyo ve televizyon yayın yapıyor. Yönetim, küçük ya da büyük fark etmeksizin Dağıstan'daki tüm halklara dilleri ve kültürlerini geliştirmeleri konusunda her konuda yardımcı oluyor. Bu alanda yapılacak bir ihmal milletlerarası nefretin kızıştırılması için araç olarak kullanabilir. Dağıstan halkının bu kişilerin faaliyetlerine izin vermemeleri ve dini kurumların üst düzey yetkililerinin de bu tehdit konusundaki önlemlerini artırmaları gerekiyor.

Naciye Saraç
Global Yorum İnternet Dergisi
nsarac@globalyorum.com

Kaynaklar: www.caucasustimes.com
www.chernovik.net

Etiketler:
dağıstan vahabilere geçit yok