Kafkas Dernekleri Federasyonu Başkanı Cihan Candemir, bu yeni dönemin kendileri için büyük önem taşıdığını söylüyor. Ayrıca Türkiye'deki Çerkes vakıfları, hem Çerkes Ethem'i hain damgasından kurtarmak hem de Ürdün'deki cenazesini Türkiye'ye getirmek için çalışıyor.

Çerkesler'in Kafkasya yolculuğu
ONLARIN yolculuğu tam 143 yıl önce başladı. Rusya'nın Kafkaslara hakim olma isteği milyonlarca Kafkas kökenli kişiyi vatanlarından söktü aldı. Ama bugünlerde birçoğu atalarının sahip oldukları topraklara yeniden gidebilmenin mutluluğu içinde. Kafkaslar'daki politik ortamın kısmen düzelmesi ve özerk cumhuriyetlerin kurulması Türkiye'de yaşayan Çerkesler'i de harekete geçirdi. Türkiye'den çeşitli yollarla Kuzey Kafkasya'ya (Adıgey Cumhuriyeti, Kabardey-Balkar Cumhuriyeti, Abhazya Cumhuriyeti) giden Çerkesler'in sayısı bir yılda 6 bin 500'e ulaştı.

DİL KURSLARI AÇILIYOR

Dedelerinin sürgün edildiği cumhuriyetlerine dönerek orada yaşamını sürdüren ailelerin sayısı bin 500'ü geçiyor. Kültürlerini yaşatma konusunda her zaman hassas olan Çerkesler, Türkiye ve Kafkaslar'daki politik havanın değişmesi, demokratik açılımlarının zenginleşmesiyle adeta kültürel bir ayaklanma yaşıyor. Bir taraftan Kafkasya'dan gelen dil bilimciler, Kafkas Vakıfları'nda dil kursu verecek eğitmenleri yetiştirirken diğer taraftan onlarca genç, Kuzey Kafkasya'ya giderek üniversite eğitimlerini bir zamanlar sürüldükleri topraklarda yapıyor. Kültürel geziler de cabası. Tüm bu gelişmeler Türkiye'de yaşayan Çerkesler'in kültürlerini unutma korkularını da alıp götürüyor.

Esenler'deki Uzunyayla Kafkas Kültür ve Yardımlaşma Derneği Çerkesler'in mutluluğunun gözlemlemek için en uygun yerlerden biri. Derneğin kapısından içeri girer girmez değişen hava hissediliyor. Bir odada Çerkes dansı yapan gençler, diğer odada ise vakfın faaliyetleri değerlendiren üyeler. Ama bir yer var ki herkes pür dikkat karatahtaya bakıyor. Genç ve orta yaş Çerkesler ana dillerini öğrenmek için karatahtadaki hocayı izliyor. Kiminle konuşsanız en büyük hayalinin Kafkasya'ya gitmek ve anadillerinde konuşmak olduğunu söylüyor.

GENÇLER THAMEDE ETRAFINDA

Dernekten ayrılmadan Çerkesler için çok büyük bir değeri olan Koşi sülalesinden Bünyamin Koşar adlı thamedenin konuşmasını dinlemek istiyoruz. Thamede, Çerkesler'de büyüklere verilen ad. Thamedeler örf ve ananelerin gençlere öğretilmesinde önemli bir rol oynuyor. Bünyamin Koşar o gün de etrafında toplanan gençlere neler yapması gerektiğini anlatıyor.

Gençler ise sessizce Koşar'ı dinliyor ve onun nasihatlerine uyacaklarını vurgularcasına başlarını sallıyor. Koşar, sık sık gençlere toplum içinde örnek bir birey olmalarını söylüyor. Dernekten ayrılırken duvardaki fotoğraflar dikkatimizi çekiyor. Sık sık düzenlenen organizasyonlarla Türkiye'den Kafkasya'ya gidenlerin, orada yaşayan akrabalarıyla çekilmiş fotoğraflar bunlar. Yüzlerdeki ifadeyi anlatmak zor. Uzun bir uğraştan sonra hayran oldukları sanatçıyla birlikte poz veriyormuşçasına heyecanlı ve mutlu yüzleri...

TÜRKİYE VAZGEÇİLMEZDİR

Türkiye'deki Kafkas Dernekleri Federasyonu Başkanı Cihan Candemir, Türkiye'de geçmiş yıllarda yaşanan antidemokratik baskıcı dönemleri ve bunların yarattığı acı sonuçları unutmadıklarını söylüyor. Candemir, son yıllardaki değişimlerin Çerkeslerin de kendilerini kimlikleri ile ifade etme noktasında rahatlattığını vurguluyor. Özellikle Kafkasya'yı görenlerin kaybetmekte oldukları dillerini ve kültürlerini daha bir sahiplendiğinin belirten Candemir, Türk vatandaşlığının da kendileri için ne kadar önemli olduğunu söylemeden geçmiyor: 'Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı birincil olarak bizim için vazgeçilmez. Bugünkü modern Türkiye'nin kurulmasında şehit ve gazi vermemiş hiçbir aile yok. Dolayısıyla birlikte kurduğumuz Türkiye'nin laik, demokratik bölünmez yapısının korunması çok önemli.'

143 yıl önce zorla topraklarından sökülen Çerkesler, bugün yaşadıkları yerlerde kültürlerini korumaya çalışıyor. Onlar için vatan yaşadıkları yer kadar koparıldıkları topraklar da. Türkiye'deki Çerkesler de bunun farkında. Kesin olan bir şey varsa o da Anadolu'nun gelecek günlerde Kafkaslar'a daha da yakın olacağı.

GENÇLER KÜLTÜRLERİNİ ÖĞRENMEK İSTİYOR

ÇERKES gençlerin hepsi büyük bir heyecan içinde. Bunun en büyük nedeni anavatanlarını görecek olmaları. Gençler birbirleriyle mesajlaştıkları msn'lerinin kişisel iletilerine bile 'Bu yıl anavatana gidiyoruz' yazarak mutluluklarını birbirleriyle paylaşıyor. En büyük sıkıntıları aralarında ise Çerkesçe bilmeyenler yaşıyor. Her ne kadar Kafkas Vakıfları, dil kursları açarak bu eksikliği gidermek istese de binlerce genç kursları takip edemiyor. Genç Çerkesler'in en büyük amacı dilleri Çerkesya'da öğrenmek. Bunun için çoğu ilk aşamada orada bir hafta kalmalarına imkán sağlayacak 600 doları biriktirmenin peşinde. Hatice Kalkan ve Mutlu Akyel de Çerkesya'ya gitmek için sabırsızlanan gençler. Esenler'deki Uzunyayla Kafkas Kültür ve Yardımlaşma Derneği'ndeki etkinliklere katılan gençler vakfın dans topluluğunun da en iyilerinden. Hem Hatice Kalkan hem de Mutlu Akyel diğer birçok Çerkes genci gibi 'Çerkes Düğünü' adı verilen eğlencelerde bir araya geliyorlar.

'ÇERKES ETHEM'İN MEZARI BANDIRMA'YA GETİRİLSİN' KAMPANYASI

Türkİye'dekİ Çerkesler için belki de en önemli konulardan biri de Çerkes Ethem'le ilgili yapılan tartışmalar. Bir ihanet ithamı olan 'Çerkes Ethem imgesi' 7'den 70'e Çerkesler'in hepsine sıkıntı veriyor. 'Hain Çerkes' algılamasıyla başa çıkmak için birçok şey yapılsa da gelinen noktada sorunlar aşılmış değil. Çerkes Vakıfları bu konudaki politik hassasiyetlerden dolayı çoğu zaman sussalar da kişisel girişimde bulunan ona sahip çıkma noktasında sesini yükseltenler de yok değil. Bunlardan belki de en önemlisi Türkiye'deki Çerkesler'in en çok ziyaret ettikleri internet sitesi www.uzunyayla.com'un sahibi Oğuz Berk.

İMZALARI TBMM'YE SUNACAKLAR

Berk, bu sitede Çerkes Ethem için iade-i itibar kampanyası bile başlattı. Şu ana kadar 5 bin kişinin katıldığı kampanyayla Çerkes Ethem'in Ürdün'de bulunan cenazesinin Türkiye'ye getirilmesi ve memleketi Balıkesir'in Bandırma ilçesine defnedilmesi amaçlanıyor. Türkiye sınırları içinde yaşayan hiç kimsenin Çerkes Ethem'in mücadelesinin Çerkeslik etnik temeli üzerine olduğunu söyleyemeyeceğine vurgu yapan Berk, yakında bu imzaları TBMM'ye sunacak.

DAMGALAMAYIN

Oğuz Berk, 'Adnan Menderes'i idam edenler özür diledi ve anıt mezarını yaptırdı. Ethem Bey'in bu ülkenin kuruluşundaki emekleri, Adnan Menderes ve pek çok kişiden kat be kat fazla. TBMM'nin alacağı kararla Çerkes Ethem'in mezarının Türkiye'ye getirilmesi zihinlerdeki algılamayı silmek için çok önemli. Yoksa ailesi de izin almadan cenazesini Türkiye'ye getirebilir. Biz kemik toplayıcısı değiliz. Önemli olan ona vurulan damgaların ne kadar yanlış olduğunu göstermek' diyor.

Aykut Aykanat



04.03.2007 STAR GAZETESİ

Etiketler:
çerkesler kültür ayaklanması başlattı