Toplantıda TRACECA Bütçesi, 2015 yılına kadar Stratejiyi Uygulamada Eylem Planları Planlama Taslak Konsepti, 2007-2009 Eylem Planı gibi konular tartışıldı. TRACECA Daimi Sekretarya'sının 2007 tahmini gelir-gider bütçesi 772.500 Euro olarak öngörüldü. 650.000 Euro'nun üye ülkeler tarafından karşılanması bekleniyor.

Bilindiği gibi, Avrupa- Kafkasya-Asya Koridoru'ndaki uluslararası ulaştırma için belirlenen amaçlar doğrultusunda hazırlanan çok taraflı Temel Anlaşma (MLA), 1998 yılında Azerbaycan'da düzenlenen "TRACECA Zirvesi- Tarihi İpek Yolu Restorasyonu"nda imzalandı ve 2000 yılında da Gürcistan'da Hükümetlerarası Komisyon (IGC) kuruldu. TRACECA'ya üye ülkeler arasında Türkiye, Ukrayna, Özbekistan, Türkmenistan, Tacikistan, Romanya, Moldova, Moğolistan, Kırgızistan, Kazakistan, Gürcistan, Bulgaristan, Azerbaycan ve Ermenistan yer alıyor. Türkmenistan, üye olmamakla birlikte programa katılıyor. Afganistan ve İran'ın da dahil edilmesi öngörülüyor.

Avrupa Birliği'nin yeni bağımsız devletlere yönelik politikasının temel taşlarından biri olan TRACECA programı "XXI. Yüzyılın İpek Yolu Projesi" olarak adlandırılıyor. Eski Sovyet Cumhuriyetlerinin bağımsızlıklarını kazanmalarından sonra, tarihi İpek Yolu'nun hem ticaret yolu, hem de tarihi ve kültürel bağlantılarının yeniden canlandırılması gündeme geldi ve bu koridor boyunca, artık kullanılamayan yapıların, yeniden restore edilerek, korunmaları ve işlevsel hale getirilmeleri için çalışmalar başlatıldı.

Asya'yı Avrupa'ya bağlayan bir ticaret yolu olan TRACECA, Doğu Avrupa'dan başlayıp (Bulgaristan, Romanya, Ukrayna), Türkiye'ye uzanıyor. Karadeniz üzerinden Gürcistan'daki Poti ve Batum limanlarına ulaşıp, Güney Kafkasya ulaştırma ağları ile bölgeyi kara yolundan Türkiye'ye bağlıyor. TRACECA, Azerbaycan üzerinden Hazar feribotları (Bakü-Türkmenbaşı, Bakü-Aktau) ile Orta Asya devletleri Türkmenistan ve Kazakistan'a demiryolu ağları ile ulaşıyor. Bu ülkelerin ulaştırma ağları Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan üzerinden Çin ve Afganistan sınırına dayanıyor. Avrupa'ya alternatif ulaşım hattı sunması nedeniyle stratejik önemi bulunan TRACECA, ayrıca, Orta Asya ülkelerinin Uzakdoğu ile yeniden ticari bağlantılarını sağlayıp, tarihi İpek Yolu'nun yeniden önemli bir ticaret yolu haline gelmesine zemin hazırlıyor.
Avrupa-Kafkasya-Asya Koridoru'nun amaçları, Avrupa, Karadeniz bölgesi, Kafkasya, Hazar Denizi bölgesi ve Asya'da ekonomik ilişkilerin, ticaretin ve ulaştırma bağlantılarının gelişimine yardım etmek, uluslararası karayolu, demiryolu ve denizcilik pazarına girişi garantilemek, trafik güvenliğini, kargo ehemmiyetini ve çevresel korunmayı garanti etmek, ulaştırma alanında ulaştırma politikalarını ve yasal yapıyı uyumlaştırmak, ulaştırma işlemleri arasında eşit rekabet oluşturmak şeklinde belirlendi.

Başlangıçta, proje AB tarafından finanse edilirken, 2004 yılından itibaren finansman aşama aşama üye ülkeler tarafından karşılanmaya başlandı. Şubat 2005'te Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından İpek Yolu üzerindeki ülkeler arasında tarihi ticaret yolunu tekrar canlandırmak için, bölgesel işbirliğini artırmayı amaçlayan program başlatıldığı açıklandı.

TRACECA 5. Bakanlar Konferansı 2-3 Mayıs 2006 tarihlerinde Sofya'da, Ulusal Sekreterler Ve Hukuki Çalışma Grubu Toplantısı 8-9 Şubat 2006 tarihlerinde Bükreş'te, Ulusal Sekreterler Toplantısı 15-16 Kasım 2005 tarihlerinde Kiev'de, (TRACECA)'nın 2015 yılına kadar olan stratejisini belirlemek üzere oluşturulan Çalışma Grubu Toplantısı 26-27 Eylül 2005 tarihinde İstanbul'da düzenlendi.

Mart 2006'da AB tarafından TRACECA Programı kapsamında Erivan- Tiflis demiryolunun rehabilitasyonu için iki milyon Euro destek sağlayacağı açıklandı.

Projede Türkiye, Avrupa'nın Orta Asya ve Kafkasya'ya ulaşımı için olanaklar sunması bakımından merkezi bir rol oynuyor. Bu kapsamda, TRACECA ulaştırma koridorunun Asya-Avrupa bağlantısını sağlayacak kolu olan Kars-Tiflis-Bakü demiryolu projesi, Başbakan Tayyip Erdoğan, Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Şaakaşvili Ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından Şubat 2007'de Tiflis'te imzalandı. Projenin fizibilite çalışmalarının 2007 yılı sonuna doğru bitmesi bekleniyor.

Tarihi "İpek Yolu"nu demiryolu ağlarında yeniden canlandıracağı için "İpek Demiryolu" olarak nitelenen proje, batıda boğaz geçişli Marmaray demiryolu tüneliyle Avrupa demiryolu ağına, doğuda da Kazakistan ve Çin demiryolu hatlarına bağlanacak. En geç üç yıl içinde 400 milyon dolar harcanarak gerçekleştirilecek proje tamamlandığında, İngiltere'den hareket eden bir trenin kesintisiz bir biçimde Çin'e kadar gidebilmesi öngörülüyor.

Uluslararası ulaştırma ve enerji koridorları üzerinde yer alan Türkiye, lojistik ve ulaştırma yapısını bu konumuna uygun olarak yeniden yapılandırabilmesi halinde bölgede önemli bir lojistik üs konumuna gelecek. Türkiye'nin lojistik üs olma hedefine ulaşabilmesi için deniz, kara, hava ve demiryolu taşımacılığı sektörlerinde özellikle TRACECA gibi projelerdeki aktif rolünü sürdürmesi önem arz ediyor. Bu projeler ülkenin yurtdışı bağlantılarını güçlendirirken, yurt içinde demir yolu ve deniz yolları ulaşımı bağlantılarını iyileştirip, limanların verimli bir şekilde kullanılmasını sağlayarak, taşımacılığın etkinliğini de arttıracak. Küresel bir aktör olma yolundaki Türkiye'nin bu projeler ile ulaştırma sektörüne yaptığı yatırımlara hız kazandırması, ülke içi taşımacılığı dengeli bir şekilde yeniden yapılandırması önemli görünüyor. Avrupa ulaştırma ağı, yeni oluşan Kafkas ve Orta Asya pazarlarına erişmesi halinde anlamlı ve işlevsel olacak. Bu noktada Türkiye, Orta Asya ve Kafkaslara ulaşım için Avrupa'ya olanaklar sunması bakımından merkezi bir rol oynuyor.

Türkiye, üç kıtanın birleşme noktasındaki ayrıcalıklı coğrafi konumundan dolayı uluslararası taşımacılık için büyük potansiyel arz ediyor. TRACECA projesinin tamamlanması ile demiryolu ve karayolu bağlantıları olan limanlardaki ana nakliyat merkezleriyle Türkiye, Avrupa-Asya yük trafiğinde merkezi bir üs olarak kullanılacak.



Naciye Saraç
Global Yorum İnternet Dergisi
nsarac@globalyorum.com

Etiketler:
tarihi ipek yolu yeniden hayata döndürülüyor