Dünya gündemini işgal eden en kayda değer gelişme, Rus birlikleri ve uçaklarının Gürcistan'ın Güney Osetya'da yaptığı operasyonlar. Siyasi konjonktür ile tarihsel süreç değerlendirildiğinde Türkiye'nin yanı başında gelişen bu gerilimin bir rastlantı olmadığı ortaya çıkacaktır. İşte belli başlı göstergeler:

. Eski Sovyet liderlerinin karizmasını, vizyonunu taşıyan Vladimir Putin, selefiyle tamamen ayrı nitelikleri taşıyor. SSCB'nin dağılmasından sonra başa gelen Yeltsin yönetiminde bir mafya, suç, terör, kaos cenneti haline gelen Rusya, Putin iktidarıyla birlikte tepeden tırnağa değişim içine girdi.

PUTİN'İN DİBİNE DÜŞEN ATEŞ

Ekonomi, enerji alanlarındaki atılımlar bir yana bırakılırsa Putin Rusya için SSCB kadar güçlü, dünyada dengenin tarafı olacak ölçüde donanımlı bir vizyon yarattı. Putin düzeni sağladı, Yeltsin zamanında yaratılan yapay işadamları tarafından yağmalanan devlet mallarına el koydu, orduyu modernizasyonlarla güçlendirdi. Ülkenin her türlü zenginliğini geçmişin görkemini yeniden sağlamak adına birbirine paralel bir dinamizmle kullandı, enerji alanında başta komşuları olmak üzere pek çok devletle enerji işbirliği ve uzun vadeli alım-satım sözleşmeleri yaptı. Avrupa ülkelerini enerji ve petrol gereksinimi bakımından kendine bağlayacak projeler için Batı başkentlerinde mekik dokudu.

. Küresel sermayenin desteğiyle Gürcistan'da gerçekleştirilen renkli devrim kendini tek küresel aktör olarak kabul eden ABD'ye Moskova'nın kucağında bir üs armağan etmişti. Mihail Saakaşvili, Gürcistan'ın yüzünü Batı'ya çevirecek liderdi. Bunun için Bakû-Tiflis-Ceyhan'ın da aralarında olduğu uluslararası girişimlerin tarafı oldu. NATO'ya üyelik başvurusu dışında bunun kısa sürede gerçekleşmesi adına Batılı devletlerle sıcak ilişkiler kurdu. Saakaşvili'den sonra Gürcistan artık Batılı olmak arzusunu duyan bir Sovyet artığıydı. Saakaşvili Putin'i askerioperasyona sürükleyecek ölçüde kızdırmıştı.

. ABD Afganistan ve Irak müdahaleleriyle küresel gücünü sergilerken Putin, Rusya'yı geçiş dönemi fetretinden kurtarma uğraşındaydı. Rusya devler yarışında geride kalmıştı. ABD kendini tek süper güç ilan etmiş, gerek coğrafigerekse politik nüfuz bakımından Rusya'yı kuşatan askerioperasyonlar yapmıştı. Afganistan Rusya'nın eski nüfuz, hatta egemenlik alanıydı. SSCB'nin Soğuk Savaş yıllarında nüfuz ettiği bölgelerden biri de Ortadoğu'ydu. Başta Irak olmak üzere Ortadoğu'nun en kayda değer ülkeleriyle Sovyetler Birliği arasında yakın ilişkiler söz konusuydu. ABD tıpkı Afganistan örneğinde olduğu gibi Saddam yönetimini devirmek gerekçesiyle Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği'nin de aralarında yer aldığı uluslararası örgütleri de yanına alarak (en azından tepkilerini dizginleyerek) 2003'te Irak'a girdi. Rusya bir kez daha saf dışı edilmiş, eski nüfuz alanlarından bütünüyle çıkarılmıştı.

GELİŞMELERİN SORUMLUSU BATIDIR

. Gürcistan, Afganistan ve Irak'tan kuşkusuz daha önemli, dahası kısa bir süre öncesine, 90'lı yıllarının başına kadar bütünüyle Rusya'ya aitti. Şüpheye yer bırakmayacak biçimde Batı yanlısı olan Gürcistan, Rusya'nın yanıbaşında çıbanbaşı boyutunda bir tehlikeydi artık. Gürcistan Devlet Başkanı Saakaşvili'nin Rusya'ya kafa tutan son açıklamaları bardağı taşıran son damlalardı.

Putin Gürcistan operasyonunun spesifik/bölgesel nedenlerden kaynaklanmadığının ipuçlarını son demecinde zaten veriyor: "Bölgedeki gerilimin baş sorumlusu Gürcistan'ı NATO'ya dahil etmeye çalışan Batılı devletlerdir." Yapılan Osetya askeri operasyonu, hiç kuşku yok ki, Putin doktrini adı verilebilecek Rusya'nın yeni vizyon ve planının bir parçasıdır.

* İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fak. Öğrencisi / f.turinay@gmail.com

Etiketler:
putin doktrininin somut adımları