ABHAZYA'DAN NOTLAR (M.NECATİ ÖZFATURA)
Abhazya 300 yıl Osmanlı toprağı idi. Çerkeslerle birlikte anılan Abazalar, Dil ve Kök olarak akrabadırlar. Ruslara karşı direnişleri, sürgünleri ortak kimlikleri meydana getirmiştir. Abaza ve Çerkesler Anadolu, Suriye ve Ürdün'de birlikte iç içe yaşamaktadır. Abazaca (Apsuva lehçesinde) 68 harf vardır. Ses zenginliği ile dünya dilleri arasında önemli bir yere sahiptir. Alfabesi Kril temeline dayanır.
Köylerde yaşlılar "Alaboşa" denilen asa ile dolaşırlar.
07-10-2008 - 5 kez okundu
Aynı köyde yaşayanlar düğüne ve cenazeye birlikte katılırlar. Rusya'nın Abhazya'ya desteği resmi devlet politikasıdır. Sovyetler Birliği dağılınca "Gürcistan Gürcülerindir" kampanyası ve Gürcü kültürünü her yere yaymak için, Sovyet devrinde kabul edilen hukuki sözleşmeleri geçersiz ilan etti. 1992 yılında Gürcistan ordusu demiryollarını korumak için Abhazya'ya girdi. Başkent Sohum'u Gürcü ordusu işgal etti. Başkent Gudauta oldu. Hazırlıksız yakalanan Abazalar Gumısta Nehrinin sol kıyısında ve Oçamçira bölgesinde cephe kurdular. Abazalara Çeçenistan'dan, Çerkes- Karaçay'dan, Kazaklardan ve Türkiye'den gönüllüler geldi. En fazla gönüllü Çeçenler idi. Abhazya birlikleri 6 Eylül 1992'de Gayra'yı geri aldı, Gudauta çevresindeki ablukayı yardı. 1993 yazında savaş çok şiddetlendi. 2 Temmuz 1993'te Oçamçira sahiline denizden çıkarma yaptılar. Gumısta Nehrini geçerek Sohum'un kuzeyindeki yerleşim birimlerini ele geçirdiler. 27 Eylül 1993'te Sohum'u geri alan Abhazya birlikleri 30 Eylül 1993'te savaşın başladığı Ingur Nehrine (Abhazya- Gürcistan sınırına) ulaştı. Savaş Abazaların zaferi ile neticelendi. Ancak anlaşma sağlanamadı. 15 yıldır görüşmeler devam etmekte.
Abhazya'nın tarihi
Gürcistan'ın yanlış politikası ve kavmiyetçi tavrı, Abazalara Gürcü kültürü aşılama politikası ile Abhazya Gürcistan'dan koptu. Gürcistan ile yeniden bütünleşmesi son derece zordur. Ortada fiili bir durum vardır. Abhazya bağımsızdır. Türkiye'deki Abaza asıllı Türk vatandaşı olanlar Abhazya'dakinin birkaç mislidir.
Karadeniz sahilindeki yeni komşu Abhazya dünya siyaset sahnesine çıkmıştır. Abhazya'nın özet tarihini bir iki yazı içinde sizlere arz etmeyi uygun gördüm. Abhazya ile ilgili en eski belge 3200 yıl önce Asur Devletinin kronolojisinde "Abeşla" olarak geçmektedir. 1. ve 2. asırda tarihi belgelerde "Apsil" ve "Abazg" olarak anılmıştır. Roma İmparatorluğunun belgelerinde Apsil ya da Abazg adı ile anılan bu bölgede "Sanig" ve "Misimiy" kavimlerinin yaşadığı belirtilmektedir.
"Abaza" ya da "Abhaz" kelimesi "Apsuva", "Apsnı" kavimlerinden gelmektedir.
Eski çağlarda Grek ve Roma'nın Orta Çağda ise Bizans'ın bir parçası idi. 2600 yıl önce ise Miletli Grekler bu bögede koloni şehirler kurdular. Koloni şehirler Sohum, Sevasta Polis, Dioskuriya, Oçamçira, Eşera, Pitsunda ve Pitiunt idi. Romalı tarihçi Strabon'un yazdığına göre bu koloni kentlerde 70 milletten insanlar ticaret yapıyordu.
Hıristiyanlık ilk çıkışında Abhazya'da görülmeye başladı. Hıristiyanlığın bozulduğu 325 yılındaki İznik toplantısına Pitsunda (Pitiunt) episkopu katıldı. Abhazya'da Hıristiyanlık 6. asırda yayıldı. Ülke, tarihiİpek Yolunun üzerinde idi. Bu yol Abhazya'daki 3 koldan Kafkasya'ya oradan da Çin'e ulaşıyordu.
Abhazya 8. asra kadar Bizans ile Sasaniler arasında mücadele alanı oldu. 737 yılında İslam orduları Abhazya'ya girdiler. Sohum'u (Sevastopolisi) fethettiler. Anakopya'ya ilerlediler. 738'de İslam ordusunun başka bir kolu Apsilya'yı fethetti. 780 yılında Abaza prenslikleri tek bir krallık olarak birleşti. Batı Gürcistan'ı krallığa dahil ederek genişlediler. Krallık başkentini Batı Gürcülerin başkenti Kutaisi'ye taşıdılar.
Abaza Leon hanedanı ile Gürcü Bagrat hanedanı arasında akrabalık bulunuyordu. 10. asırda Abaza kralının oğlu olmadığı için krallık Gürcü Bagratlara geçti. Krallık Abaza-Gürcü (Kartvel) ismini taşıyordu. 13. asırda bu krallık Moğol istilası ile yıkıldı ve yeniden prensliklere ayrıldı
Etiketler:
abhazya notlar mnecati özfatura