Birkaç gündür dünya gündemini işgal eden en kaydadeğer gelişme, Rus birlikleri ve uçaklarının Gürcistan'ın Güney Osetya'da yaptığı operasyonlar. Siyasi konjonktür ile tarihsel süreç değerlendirildiğinde Türkiye'nin yanıbaşında gelişen bu gerilimin rastlantısal olmadığı ortaya çıkacaktır. İşte belli başlı göstergeler:

1- Eski Sovyet liderlerinin karizmasını, vizyonunu taşıyan Vladimir Putin, selefiyle tamamen ayrı nitelikleri taşıyor. SSCB'nin dağılmasından sonra başa gelen Yeltsin yönetimindeki bir mafya, suç, terör, kaos cenneti haline gelen Rusya, Putin iktidarıyla birlikte tepeden tırnağa değişim içine girdi. Ekonomi, enerji alanlarındaki atılımlar bir yana bırakılırsa Putin Rusya için SSCB kadar güçlü, dünyada dengenin tarafı olacak ölçüde donanımlı bir vizyon yarattı. Uluslar arası pek çok toplantıda demeçler veren Rusya Devlet Başkanının yaptıkları hiç de söylemlerinden aşağı kalır değildi. Putin düzeni sağladı, Yeltsin zamanında yaratılan yapay işadamları tarafından yağmalanan devlet mallarına müdahale etti, el koydu, Abromoviç ve benzerlerini kovdu, orduyu modernizasyonlarla güçlendirdi, ülkenin her türlü zenginliğini geçmişin görkemini yeniden sağlamak adına birbirine paralel bir dinamizmle kullandı, enerji alanında başta komşuları olmak üzere pek çok devletle enerji işbirliği ve uzun vadeli alım-satım sözleşmeleri yaptı. Avrupa ülkelerini enerji ve petrol gereksinimi bakımından kendine bağlayacak projeler için Batı başkentlerinde mekik dokuyan Putin, hiç kuşku yok ki bölgesel güç olmakla yetinmeyen düşlerin peşindeydi. Eski KGB'li başkan, ABD'yle küresel ölçekte rekabet edecek güçte bir Rusya Federasyonu yaratmak istiyordu.


2- Küresel sermayenin desteğiyle Gürcistan'da gerçekleştirilen renkli devrim, kendini tek küresel aktör olarak kabul eden ABD'ye Moskova'nın kucağında bir üs armağan etmişti. Mihail Saakaşvili, Gürcistan'ın yüzünü Batı'ya çevirecek liderdi. Bunun için BTC (Bakü-Tiflis-Ceyhan)'ın da aralarında olduğu uluslar arası girişimlerin tarafı oldu. NATO'ya üyelik başvurusu dışında bunun kısa sürede gerçekleşmesi adına Batılı devletlerle sıcak ilişkiler kurdu. Saakaşvili'den sonra Gürcistan artık Batılı olmak arzusunu duyan bir Sovyet artığıydı. Saakaşvili Putin'i askeri operasyona sürükleyecek ölçüde kızdırmıştı.


3- ABD Afganistan ve Irak müdahaleleriyle küresel gücünü sergilerken Putin Rusya'yı geçiş dönemi fetretinden kurtarma uğraşındaydı. Rusya devler yarışında geride kalmıştı. ABD kendini tek süper güç ilan etmiş, gerek coğrafi gerekse politik nüfuz bakımından Rusya'yı kuşatan askeri operasyonlar yapmıştı. Afganistan Rusya'nın eski nüfuz, hatta egemenlik alanıydı. Nispet edercesine siyaseten ve askeri olarak ele geçirilen topraklar zamanında Putin'in seleflerinin at oynattığı ülkelerdeydi. SSCB'nin Soğuk Savaş yıllarında nüfuz ettiği bölgelerden biri de Orta Doğu'ydu. Başta Irak olmak üzere Orta Doğu'nun en kaydadeğer ülkeleriyle Sovyetler Birliği arasında yakın ilişkiler sözkonusuydu. ABD tıpkı Afganistan örneğinde olduğu gibi Saddam yönetimini devirmek gerekçesiyle Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği'nin de aralarında yer aldığı uluslar arası örgütleri de yanına alarak (en azından tepkilerini dizginleyerek) 2003'te Irak'a girdi. Rusya bir kez daha saf dışı edilmiş, eski nüfuz alanlarından bütünüyle çıkarılmıştı.


4- Gürcistan, Afganistan ve Irak'tan kuşkusuz daha önemli, dahası kısa bir süre öncesine, 90'lı yıllarının başına kadar bütünüyle Rusya'ya aitti. Şüpheye yer bırakmayacak biçimde Batı yanlısı olan Gürcistan, Rusya'nın yanıbaşında çıbanbaşı boyutunda bir tehlikeydi artık. Gürcistan Devlet Başkanı Saakaşvili'nin Rusya'ya kafa tutan son açıklamaları bardağı taşıran son damlalardı.

Putin Gürcistan operasyonunun spesifik/bölgesel nedenlerden kaynaklanmadığının ipuçlarını son demecinde zaten veriyor: "Bölgedeki gerilimin baş sorumlusu Gürcistan'ı NATO'ya dahil etmeye çalışan Batılı devletlerdir." Yapılan Osetya askeri operasyonu, hiç kuşku yok ki, Putin doktrini adı verilebilecek Rusya'nın yeni vizyon ve planının bir parçasıdır.

Faruk Turinay: Yazar
http://www.radikal.com.tr/Default.aspx?aType=Detay&ArticleID=895012&Date=08.10.2008&CategoryID=83

Etiketler:
putin doktrininin ilk somut adımları