NEDEN BİRLEŞİK KAFKASYA
Mehdi Nüzhet ÇETİNBAŞ

TRT'de Çerkesçe yayının başlamasıyla birlikte, önceleri sevinç gösterilerinde
bulunan insanlarımız şimdi yavaş yavaş yayını sorgulamaya başladı.
TRT'de yapılan yayının Kabardey aksanında yapılması bir iki yayından sonra
sızlanmalara sebep olmaya başladı. Eğer yayından amaçlanan, Türkiye'de Çerkesçe
konuşan ve Çerkesçeyi anlayan halka hitap etmekse, Türkiye'de bulunan
Çerkeslerin yüzde seksen oranında Kabardey aksanı dışında kalan Batı Adıgey
diyalektini konuştuklarını herkes bilir.
Biz, Kuzey Kafkasyalılar olarak en fazla birlik ve beraberlik gösterisinde
bulunulacak bir günde yaşıyoruz. Benim kişisel görüşüm yayın olsunda hangi dilde
olursa olsun anlayışına yakındır. Kafkasya'yı bir bütün olarak algılayan bir
düşünceye sahipseniz yapılan yayının dili yada diyalekti sizin için büyük bir
önem taşımaz. Bunu problem haline getirmezsiniz.

Peki o zaman neden yayınla ilgili memnuniyetsizlik ifade eden yazılara rastlar
olduk. Neden insanlar Kabardeyce yayınları Adıge oldukları halde
benimsemiyorlar. Ayrıca unutmayalım internet ortamı dışında görüşlerini açıkça
ortaya döken bir çok insanımız daha var.

Bunu bir atasözü ile açıklayabiliriz. "Rüzgar eken, fırtına biçer" Siz
yıllarca Kafkasya'yı küçük, suni bölünmelerle tanımlayıp mikro milliyetçilik
tohumları ekerseniz "Biz Kafkasya'nın doğusunu tanımıyoruz, onunla
ilgilenmiyoruz, bizim federasyonumuz Batı Kafkasya'yı kapsıyor" sözlerini ulu
orta kullanırsanız, Birleşik Kafkasya diyen insanlara uzaylı gibi bakarsanız,
bugün karşınıza çıkan suallerle muhatap olursunuz.

Milliyetçilik, bütün dünyada şöven duygulardan arınmış, en geniş şemsiyeyi
açarak kalabalıkları altında toplayan, ortak payda oluşturmaya çalışan
insanların ideolojisi haline gelmiştir.

Irk ve kan bağına dayanan milliyetçilik inkar edilmemekle birlikte, toplumlar
sayılarını daha da arttırmak için yeni akrabalar tesis etmektedirler.

Kafkasya gibi binlerce yıldır ortak kültür oluşturan halkları birbirine
kaynaştırmak yerine onları ayırmak için elinden geleni yapan zihniyet ateşle
oynuyor. Birleşik Kafkasya söylemini coğrafya birliğinin oluşumunda olabilecek
zorlukları öne sürerek, yada Rusya korkusunu gerekçe göstererek görmezden
gelenler, Avrupa başta olmak üzere dünyadaki birleşme hareketlerini nedense
görmezden gelirler.

Mikro milliyetçilik öyle bir virüstür ki, onu kaşır yada harekete geçirirseniz,
sonu kabile ve sülale milliyetçiliğine kadar uzanır.

Üzülerek ifade etmeliyim ki Kafkas Dernekleri Federasyonu bu konuda iki yüzlü
hareket etmektedir. Yayının başlaması öncesi, yetkili bir kurum, Türkiye'deki
Çerkesleri tek başına temsil eden bir kuruluş olarak kendisini lanse edip
TRT'de yapılan yayınların kendi girişimi ve marifetiyle yapıldığını
söylemiştir.

Bu gün ise eleştiriler karşısında TRT yayınlarına hiçbir dahillerinin olmadığını
ifade etmektedirler. Benim inancımda odur. Çerkesçe yayının yapılmasında ve
başlamasında federasyonun yaptığı girişimlerin hiçbir etkisi olmamıştır. Avrupa
uyum yasaları çerçevesinde Türkiye'de akla gelen kültürel gurupların içinde
Çerkesler her telaffuzda zaten zikredilmektedir. Aynen Boşnakça da olduğu gibi
biz istemesek bile zaten Çerkesçe yayın yapılacaktı .

Burada önemli olan bu yayının hangi diyalekte yapılacağı konusuydu. Federasyon
yetkilileri bu konuya biraz hissi davranarak yayınların Kabardey aksanında
yapılmasını sağlamışlardır. İşin derinine girmek istemiyorum. Türkiye'de hem
Kabardey, hem Abzeh diyalektini çok iyi konuşan hatta Beslan Bitok'tan daha iyi
bir Adıgeceye sahip olan Fahri Huvaj'ın haberleri sunmasını beklerken neler
olduğunu bilmiyorum. Bu konuda eğer gerek görürse Fahri Huvaj açıklama yapar.
Çünkü onun TRT'de bazı hazırlık toplantılarına katıldığını biliyorum.

Ben Şapsığ kabilesine mensubum. Bunu sırf bilgi olsun diye söylüyorum. En ufak
bir kabile kompleksim yok. Bilen bilir daha da ileri gidip Çeçen, Oset ve
Dağıstan ayrımına bile tahammülü olmayan bir insanım. Zaman zaman radyo ve
televizyonlarda Çeçen meselesini dile getirdiğim için beni Çeçen olarak
tanıyanlarda var. Bazen Çeçen olarak takdim edildiğim yerlerde sesimi dahi
çıkarmadığım oluyor.

Bizler öncelikle mikro milliyetçilik hatta bölgesel milliyetçilik hastalığından
kurtulmalıyız. Kabile ve sülalemizi elbette inkar edelim demiyorum ama bunlar
bizim için bir üstünlük vesilesi değildir.

Bir edebiyatçı ve bir dilci olarak bir dilin farklı diyalektini konuşan
insanları birleştirmenin en kestirme yolu birbirlerini onlara dinletmektir.
Abzeh Kabardeyce, Kabardey de Abzehçeyı sıklıkla dinlemelidir. Dinleme oranı
yükseldikçe şiveler arasındaki etkileşim fazlalaşacak dilde bütünlük
sağlanacaktır.

Federasyon Kafkasyalıları değil de Adıge ve Abhazları temsil ediyorsa (öyle
görünüyor) Türkiye'de yeni yapılanmalar da kaçınılmaz olarak ortaya çıkacaktır.

Toplumu temsil ettiğini söyleyen kimseler ayırıcı değil birleştirici
olmalıdırlar. Çerkes kelimesini tekeline alıp, onu bütün Kafkas halklarının üst
kimliği olmaktan çıkarma yoluna sokanlar tarihi bir vebal altındadırlar.
Rahmetli İsmail Berkok'un anısına anma programları yapmakla Berkok'un
düşünceleri yerine gelmiyor.

İsmail Berkok'un ünlü mantık önerisini yeniden hatırlatmak istiyorum. Üstad
şöyle diyor; "Her Adıge Çerkestir, ama Çerkes Adige değildir." Anlayana ne
mutlu.

Etiketler:
mnüzhet çetintaşneden birleşik kafkasya