Birleşmiş Milletler Teşkilatı Uluslar arası Sütçülük Federasyonu ( IDF ) 1956 yılında aldığı karar doğrultusunda tüm ülkelerde 21-25 Mayıs Haftasının Dünya Süt Günü olarak kutlanmasını kararlaştırmıştır. Ülkemizde ise bu kutlama 1991 yılından itibaren kutlanmaktadır.Fakat basın ve medya kuruluşlarının, bunun yanında yerel yönetimlerin konunun önemini yeteri kadar anlatamamasından dolayı çok kişinin bilgisi olmamaktadır.
Süt tarımsal üretim ve insan beslenmesi açısından son derece önemli ve vazgeçilmez bir besin maddesidir.Gelişmiş ülkelerde yıllık kişi başına düşen süt tüketimi 250-300 litre arasında değişirken, ülkemizde bu oran 130-140 litre civarındadır.Sanayide işlenen süt miktarı üretimimizin % 40 ' ı civarındadır.Yine ülkemizde 12 milyon ton süt üretilmektedir.İnsanların yeterli ve dengeli beslenmesinde hayvansal kaynaklı gıda maddesi olan süt, yoğurt, ayran, peynir, tereyağı, dondurma gibi ürünlerin içerisinde yer alan besin maddeleri sebebiyle insan beslenmesinde tartışmamız öneme sahiptir.
Süt, AB ülkelerinde kooperatifler ve diğer kontrollü organizasyonlar sonucunda toplanmakta, soğuk zincir ve hijyenik şartlarda sanayii işletmelerine üretim için sunulmaktadır.Ülkemizde ise sütün % 60 ' ı tüketiciye çiğ süt olarak ulaşmaktadır.Sütün kalite sorununu ve hijyen açısından önlemini almak ise sektörü kayıt altına almaktan geçer.
Yukarıda vermiş olduğum notlarla beraber sütün beslenmemiz açısından değerlerine ve metabolizma üzerindeki faydalarına da değinmeden geçmek istemiyorum.
Sütün bileşimini oluşturan maddeleri tek tek ele alarak beslenmemiz açısından önemini şöyle sıralayabilirim.
LAKTOZ ( SÜT ŞEKERİ ) :
% 4.7 oranında sütte bulunur.
1- Doğada yüksek oranda sadece sütte bulunan laktoz enerji sağlar.
2- Sütte bulunan galaktoz, beyin ve sinir dokularının oluşumunda rol oynar.
3- Laktozun hidrolizi sonucu oluşan laktik asit bağırsaklarda istenmeyen mikroorganizmaların gelişimini dolaylı olarak inhibe eder ve tipik barsak florasını geliştirici etki yapar.
4- Laktoz vücudun kalsiyum ve fosfordan daha iyi yararlanmasını sağlar. Bu nedenle kemik ve diş oluşumunda, bebeklerin beslenmesinde önemli rol oynar.
5- Laktoz enzimi yetersizliği nedeniyle laktoz intoleransı gösteren kişilerin süt yerine fermente süt ürünlerini tüketmeleri önerilmektedir.

SÜT YAĞI :
Dengeli beslenmede yeterli miktarda yağın gıdalarla birlikte alınması önemlidir. önemlidir.
1- Süt yağı enerji kaynağıdır.
2- Süt yağı, laktozun en iyi şekilde kullanımını ve vücudumuz için gerekli olan A, D, E, K vitaminlerinin taşınmasını sağlar.
3- Süt yağındaki fosfolipitler, beyin ve sinir hücrelerinin hayati önem taşıyan kısımlarını oluşturur.
4- Vücut için gerekli olan doymamış yağ asitlerini bünyesinde bulundurmasından dolayı süt yağının beslenmede önemli fonksiyonları bulunmaktadır.
5- Çeşitli gıda maddelerinde bulunan kolestrol miktarına göre süt, sanıldığı kadar yüksek oranda kolestrol içermemektedir. 100 mililitre sütün içerdiği kolestrol miktarı sadece 12 gramdır.

MİNERAL MADDELER :


İnsanların iyi bir şekilde beslenmesi için bütün minerallere ihtiyaçları vardır. Sütte bulunan başlıca mineraller fosfor ve kalsiyumdur.

1- Kalsiyum özellikle çocukların kemik ve diş oluşumlarının tamamlanmasında büyük rol oynar.
2- Kemik yoğunluğunun en üst noktaya ulaştığı 25-30 yaşlarına kadar alınan kalsiyum kemik yoğunluğunun artmasına neden olmaktadır. Bu yaşlardan sonra kemik yoğunluğu artmamakta ancak kalsiyum alımına düzenli olarak devam edildiğinde kemik yoğunluğundaki azalma yavaşlamakta veya gecikmektedir. Süt içmenin kemik yapısına olan olumlu etkisi en fazla çocukluk ve gençlik yıllarında görülmektedir. Bu dönemlerde yeterli süt tüketimi, dolayısıyla kalsiyum alımı, tüm yaşam boyunca kemik sağlığı için önemlidir.
3- Kalsiyum ihtiyacı özellikle hamilelik ve emzirme döneminde de önemli olup, bu dönemlerde yetersiz kalsiyum alımı, ileri yaşlarda "osteomalacia" ve "osteoporosis" gibi kemik hastalıklarına yol açmaktadır.
4- Sütte bulunan fosfor, kemik oluşumunda önemli rol oynamaktadır.
VİTAMİNLER :
Süt, beslenmemiz için gerekli olan, yağda ve suda eriyen vitaminlerin hepsini içermektedir.

1- Özellikle zeka gelişiminde etkili olan, deri ve göz sağlığında gerekli B2 vitamini (rib oflavin) için süt en iyi kaynaktır.
2- Vücudun ihtiyacı olan B12, A ve C vitaminleri süt içerek önemli ölçüde karşılanabilmektedir.
3- Sütteki vitaminler hastalıklara karşı direnci arttırır.
4- Sütteki vitaminler büyümeye yardım eder.


Metabolizmamız üzerindeki faydalarını da maddeler halinde kolay anlaşılabilir şekilde vermek istiyorum.
1-Kemik erimesini önler.
2- Mikrobik enfeksiyonlara karşı etkilidir.
3- İshali tedavi edici özelliğe sahiptir.
4- Mide rahatsızlıklarını giderir.
5- Sindirim sistemini düzene sokar.
6- Ülseri önler.
7- Beyne enerji verir.
8- Diş çürüklerini önler.
9- Kronik bronşiti önler.
10-Tansiyonu düşürür.
11-Yağsız süt, kolestrolü düşürür.
12-Kanserin önlenmesine yardımcı olur.
Şimdiye kadar benzeri yapılamamış ve yerini tutacak hiçbir icatta bulunulamamış bir besin maddemiz olan Süt ve en az onun kadar öneme sahip Süt Ürünlerini tüketmeyi ve tüketime teşvik etmeyi ihmal etmeyelim demek istiyorum.Tüm okuyuculara sağlıklı ve zinde bir yaşam diliyorum.
Fatmagül SÖNMEZ
GIDA TEKNİKERİ

Etiketler:
dünya süt günü ve sütün önemi