"TALİHSİZ ÇERKESLERE İNGİLİZ PEKSİMETİ": İNGİLİZ
ARŞİV BELGELERİNDE BÜYÜK ÇERKES GÖÇÜ
(ŞUBAT 1864-MAYIS 1865)
Dr. Nazan Çiçek
Ankara Üniversitesi
Siyasal Bilgiler Fakültesi
● ● ●
Özet
Bu çalışma Rusya'nın on dokuzuncu yüzyılda Kafkaslar'daki ilerleyişinin bir sonucu olarak ortaya
çıkan ve 1864-1865 yılları arasında yüzbinlerce Çerkes'i Osmanlı ülkesine savuran "Büyük Çerkes Göçü"nü,
konuya ilişkin İngiliz arşiv belgelerine dayanarak ve "Şark Meselesi" çerçevesine yerleştirerek ele almaktadır.
Büyük Çerkes Göçü "Şark Meselesi"nin ifadesini bulduğu alanlardan biridir ve İngiliz ve Rus
imparatorluklarının on dokuzuncu yüzyıl boyunca Doğu Akdeniz'de hegemonya kurma mücadelesi içinde
birbirlerine karşı yürüttükleri rekabetin dinamiklerini yansıtan bir niteliğe sahiptir. Tam da aynı nedenle
Osmanlı Devleti'nin Çerkes göçü dolayımıyla ifadesini bulan finansal, yönetsel ve hatta diplomatik
yetersizlikleri aslında imparatorluğun 19. yüzyıl boyunca Batılı Büyük Devletlerin nüfuz mücadelesine konu
olmasına yani "Şark Meselesi"nin nesnesi ve eylem alanı haline gelmesine neden olan yapısal problemlerinin
de bir ifadesidir. Bu bağlamda elinizdeki çalışma bir yandan bir sürgünün trajik hikâyesine öte yandan da bu
sürgünün "Şark Meselesi"nin reel-politiği çerçevesinde ne anlama geldiğine ilişkin bir anlatı olarak
okunmalıdır.
22-03-2010 - 5 kez okundu
"Biscuits for the Distressed Circassians": The Great Circassian
Immigration in British Archival Documents (February 1864-May 1865)
Abstract
This article examines the "Great Circassian Immigration" from the Caucasus to the Ottoman Empire
between the years of 1864 and 1865 by delving into the British archival documents on the subject and
narrates it within the framework of the "Eastern Question." The "Great Circassian Immigration" which was
engendered by the Russian invasion of the North Caucasus and caused hundreds of thousands of Circassian
refugees to seek a new life in the Ottoman Sultan's dominions was, in fact, a salient feature of the "Eastern
Question" and mirrored the dynamics of intense rivalry between Great Britain and Russia over the control of
the East Mediterranean. The unequal and interest-based treatment that characterized the Russian and British
attitudes towards the Ottoman Empire during the nineteenth century manifested itself in the process of the
"Great Circassian Immigration." Likewise the Porte's ineptitude in handling the immigration as the host
country reflected the Ottoman Empire's structural weakness that led it to become the object of the "Eastern
Question" in the first place. This study, hence, aims to narrate the tragic story of an exile/immigration in the
mid-nineteenth century with a special reference to the world-historical conditions labelled as the "Eastern
Question" that fashioned it.
Keywords: Circassions, Ottoman, Caucasian immigration, Russia, Eastern question.
Etiketler: talihsizçerkeslereingilizpeksimeti
Etiketler:
KAFKASYA UÇUŞLARI BAŞLADI
KAFDAV YAYINCILIK ESKİŞEHİR KİTAP FUARINDA