Ürdün Amman doğumlu Muhittin Kandur, 19. yüzyılda Ürdün'e göç eden bir Çerkez aileden geliyor. İngiltere ve ABD dahil birçok ülkede yayınlanan 14 romanın yazarı olan Kandur, aynı zamanda film yönetmeni. 1974'de yönettiği "The Spectre of Edgar Alan Poe"yla sinema dünyasına adım atan Kandur, bu yıl Ürdün'de vizyona giren "Çerkez" filmiyle, 20. yüzyılın başında aynı coğrafyayı paylaşan iki toplumun, Çerkezlerin ve Bedevilerin hikayesini anlatıyor. Kandur Newsweek Türkiye'den Can Özelgün'ün filme dair sorularını yanıtladı. Bazı bölümler... - Sizi "Çerkez"i çekmeye iten ne oldu Arap coğrafyasında özellikle de Suriye ve Ürdün'de çok sayıda Çerkez var. Bizler o ülkelerin vatandaşlarıyız. Rusça'ya da çevrilen "Devrim" ("Revolution") romanımda Çerkezlerin Arap coğrafyasına geliş hikâyesini anlattım. Ama Arapların çoğu ve Çerkez gençleri hikâyemizi bilmiyor. Arap medyası da bu konuyu işlemiyor. Dolayısıyla tarihsel yolculuğumuzu izleyicilerle paylaşmak çıkış noktamdı. - Filmi yazarken ne tür kaynaklardan yararlandınız? Filmin hikâyesini büyük oranda "Devrim" romanım üzerine kurdum. Çocukluğumda Bedevi kültürünü tanıma fırsatım da oldu. Büyükbabamın çiftliğinde çalışan Bedeviler vardı. Çok güzel Çerkezce konuşuyorlardı. Ama çocukluğumda edindiğim deneyimlerle yetinmedim. Ürdün'de Bedevi kültürüne hâkim uzmanlarla da konuştum. - 20. yüzyılın başlarında Bedevi ve Çerkez toplumları arasında ne gibi farklılıklar vardı? İki toplum arasında büyük farklar mevcuttu. Bunlardan biri kadına bakıştı. Bir örnekle açıklamama izin verin. İki genç birbirini sevdiğinde, ama ailelerden biri evliliğe izin vermediğinde bile gençlerin evlenmesine imkân tanıyan bir geleneğimiz var. Erkek sevdiği kadını toplumun ileri gelenlerinden birinin evine götürmek zorunda. Artık kadın onun ve ailesinin himayesindedir. Akabinde toplumun ileri geleni, iki aileyle de irtibata geçip yaşananların bir oldubitti olduğunu ve gençlerin kararına saygı duyulması gerektiğini söyler. İki aile aralarında anlaştığında Müslüman geleneklerine göre bir evlilik sözleşmesi yapılır. Diğer taraftan Bedevi toplumunda böyle bir şey söz konusu bile değildi. Bunu Bedevi değerlerini aşağılamak için söylemiyorum. İki toplum arasındaki bu farkı gözler önüne sermek açısından filmimde Çerkez bir erkekle Bedevi bir kadın arasında geçen imkânsız bir aşk hikâyesine yer verdim. - Bedevi olan neden kadın? Aslında tarihte tam tersi oldu. Bedevi erkek Çerkez sevgilisiyle kaçtı. Ama bir dramaturg gözüyle Bedevi bir kadın ve Çerkez bir erkek karakterinin daha ilginç ve heyecanlı bir atmosfer yaratacağını düşündüm. Çünkü filmimde Çerkez toplumunda kadına duyulan saygı ve hürmeti göstermek istedim. - Tarihte Bedevi ve Çerkezler arasında yaşanan çatışmada Hicaz Demiryolu'nun payı neydi? Ben Sakher, Bedevi kabilelerinin en büyüklerindendi. Osmanlı yetkilileri kabileyi Hac yolunu korumak üzere görevlendirmişti. Bu işten iyi para kazandılar. Ama Hicaz Demiryolu'nun yapımı işlerinin kaybı anlamına gelecekti. Demiryolu inşaatını engellemek için demiryolu işçilerine saldırdılar. Ama Osmanlı'nın bölgede yeterince askeri yoktu. Bu koşullar altında Osmanlı yetkilileri, Çerkezleri demiryolunu korumak ve işgücünden yararlanmak üzere Suriye ve Ürdün'e gönderdi. Filmimde iki toplum arasında yaşanan bu tarihsel olaylara Ben Sakher kabilesine atıf yapmaksızın yer verdim. - Filminiz nasıl tepkiler aldı? Çerkezler için kendi dillerini beyaz perdede duymak eşsiz bir deneyim. Bana Amman'daki bir sinemada filmi izleyen yaşlı Çerkezlerin ağladığını söylediler. İnanmadığımdan kendi gözlerimle görmek için sinemaya gittim. Anlatılanların doğru olduğunu gördüm. Film Ürdün'de piyasaya çıktıktan iki gün sonra Bedevi toplumunca onurlandırıldım. Moskova'daki gösterimde olağandışı bir şey oldu. Film gösterildikten hemen sonra Çerkez gençleri sinemanın önündeki büyük meydanda toplanıp Çerkez dansı yaptı. Muhtemelen Kafkas kökenli bir sürücü arabasını durdurup radyoyu açtı. İnsanlar ve gösterilerden her daim korkan polis durup dans edenleri izledi. Hayret verici bir görüntüydü. http://newsweekturkiye.com/haberler/detay/44567/Ortadogu-nun-Cerkezleri Sent from my BlackBerry®Tugra Polat Qabarday Aksaray Bolet Family President of Caucasian Brotherhood Association

Etiketler:
ortadoğu çerkezleri