Son zamanlarda Rusya Federasyonu'nu idare eden, yada idare etmeye aday kurumlar, kuruluşlar, think-tank merkezleri bu kelimeyi dillerinden düşürmüyorlar. Rusya'nın geleceğini Federalizmde görenler bu kavrama kendilerine göre bir gömlek biçmek istiyorlar.

Rusya Federasyonu şu anda 21 Cumhuriyet, bir tane Yahudi otonom bölgesi, Rusya'nın Kuzeyindeki küçük halklardan oluşan 10 otonom bölge, iki bölgesel yönetim (Moskova, Leningrat), 16 adet Kray (eyalet), 39 oblast (bölge) toplam 89 farklı yönetim biriminden oluşuyor.

Bu kadar farklı bölgelere ayrılmış olan Rusya Federasyonunda ilginçtir ki, Kafkasya bölgesi dışında hiçbir yerde problem yaşanmamaktadır. Rusya'yı telaşlandıran korkulu rüyalar gördüren tek bölge Kuzey Kafkasya'dır.

Rusya korkulu rüyalar görmekte haklıdır. Zira bu bölge 400 yılı aşkın zamandır, Rusya'nın başını sürekli belalara sokmuştur. Kafkasya topraklarını ele geçirmek ve oraya yerleşmek, Rusya'ya çok pahalıya mal olmuştur. Rusya Kafkasya'yı halen eline geçirdiği ve bölgeye hakim olduğu noktasında kendinden emin değildir.

Çeçenistan'da soykırıma yaklaşan bir uygulama, 250 bin insanın hayatına mal olan bir savaş, Rusya'nın Kafkasya'daki paradoksunu ortaya koymaktadır. Kendisine ait olan toprakları, bütün ekolojik dengeyi bozma pahasına bombalayan, kendi halkından 250 bin sivili öldüren bir devlet, o bölgelerin sahibi değildir. Eğer Çeçenistan iddia edildiği gibi Rusya'nın toprak bütünlüğü içinde yer alsaydı, Rusya buraları bu derece tahrip etmezdi. Buradan anlaşıldığı kadarıyla, Rusya Federasyonu psikolojik olarak Çeçenistan meselesinde parçalanma endişesini halen yaşamaktadır.

Kafkas Halkları ile kuzeyde yaşayan Tuva, Hakas, Çuvaş, Buryat, Yakut vs gibi halklar mukayese edildiğinde, Kafkas halkları kolay asimle olmayan,özünü kültürünü ve onurunu koruyan bir halk olarak tanınır. Kuzey Kafkasyalılar ayrıca özgürlük savaşçıları olarak ta bilinir.

Kuzey Halkları ise (Yakut, Çuvaş, Buryat, Hakas) tam tersine çabuk asimle olan, Rusya ile çok çabuk entegrasyon sağlayan halklar olarak bilinirler. Coğrafi konum olarak, dünyadan kopuk olmaları, onlara bu özellikleri kazandırmış olabilir.

Rusya Federasyonunun gelecekteki şeklini belirlemede, iki keskin görüş çatışmaktadır. Bunlardan birincisi, Rusya'nın 89 ayrı bölgeyi lağv ederek 15 idari bölgeye ayrılmasını savunan görüştür.

Hal böyle olunca ,bu görüşe göre mevcut cumhuriyetler tamamen ortadan kaldırılacaktır. Örneğin bu görüşe göre, Kuzey Kafkasya Adıgey, Karaçay-Çerkes, Krosnadarsky Kray Karadeniz eyaleti adı altında bir yapıda buluşacaklardır. Diğer Kafkas Cumhuriyetleri ise Stavropol eyaleti ile birleştirilerek Kafkasya Cumhuriyeti adı altında yapılandırılacaktır. Ya da Çarlık Rusya'sında olduğu gibi bütün Kuzey Kafkas Cumhuriyetleri, Kronadar ve Stavrapol ile birlikte Rostov başkent olmak üzere tek bir eyalet çatısı altında yapılandırılacaktır.

Bu birinci görüşü savunanlar bu yapılanmayla birlikte Rusya'nın gittikçe üniter bir yapıya kavuşacağını, daha iyi yönetileceğini iddia etmektedirler. Aynı görüşü savunan insanlar, bu yönetimle Rusya'nın toprak bütünlüğü endişesi yaşadığını, etnik kaygılardan uzak rahat bir Rusya'nın yaratılacağını söylüyorlar. Bu görüş taraftarları eyalet sistemiyle yönetilen Amerika ve Almanya'yı örnek göstermektedirler.Bu birinci görüş Rusya'da oldukça geniş kabul gören, derin devletin de savunduğu bir görüştür.

İkinci görüş, birinci görüşe tepki olarak gelişen bir görüştür. Bunun savunucuları Rusya 15 bölgeye indirgenirse, Federasyon zayıflar, hatta dağılma sürecine kadar varan bir netice ortaya çıkar görüşünü ortaya atmaktadırlar.

Amerika ve Almanya eyalet sistemlerini örnek almanın ateşle oynamakla eş değer olduğunu söyleyen ikinci görüş savunucuları, "Amerika göçmenler ülkesidir, eyaletler burada göçmenlerin coğrafi dağılımına göre kurulmuştur. Ayrıca Amerika ve Almanya yoğun göçmen ve mülteci barındıran ülkelerdir. Rusya Federasyonundaki bölgelerin halkları ise o bölgelerin yerlileri ve otokton sakinleridir. Eğer Rusya ,15 bölgeye indirilir ve bazı bölgelerin otonomileri ortadan kaldırılırsa bu durum etnik çatışmaları körükler. Bu da, Rusya Federasyonunun sonunu getirir" gibi ifadelerle sözlerine deliller getiriyorlar.

İkinci görüşü savunanlar, statükonun devamından yana olanlardır. Parçalı, dağınık görünmesine rağmen, mevcut yönetim, herkesin eline bir oyuncak vererek Moskova'ya bağlı sadık yöneticiler bulmakta pek zorlanmıyor. Mevcut yöneticilerin yönetme zevklerini ve liderlik statülerini ortadan kaldırmak, hiçte iyi olmayacaktır.

Şu anda görünen odur ki, birinci görüşün dedikleri yavaş yavaş uygulama sahasına konulmuş gibi görünüyor.

Önümüzdeki günler, Rusya Federasyonu için sıkıntılı bir dönemin başlangıcını haber veriyor. Hep beraber önümüzdeki günlerde Rusya Federasyonunun politikalarını izlemeye devam edeceğiz.
Kazbek Astemirov

Etiketler:
kafkasyadan yorumfederalizm