Türkiye'de yaşayan Çerkeslerin siyasal ve toplumsal talepleri için kurulan ve geçtiğimiz yıl Ankara ve İstanbul'da mitingler de düzenleyen "Çerkes Hakları İnisiyatifi" Kocaeli'de iki günlük çalıştay gerçekleştirdi. Siyasetçi, gazeteci ve akademisyenler ile bazı yazarların katıldığı çalıştayda Çerkezler de okullarda Çerkezce dil eğitimi konulmasını, ayrıca Çerkez dilinde 24 saat kesintisiz yayın yapan radyo ve televizyon kurulması talebi dile getirildi. 

 

Kocaeli Üniversitesi'nin Kartepe İlçesi'ndeki Derbent Uygulama Oteli'nde gerçekleştirilen, dünbaşlayıp bugün de devam eden Çerkes Hakları İnisiyatifi'nin ilk çalıştayında özellikle Çerkesce dil eğitimi üzerinde duruldu. Konuşmacıların bir bölümü iköğretim okullarında Çerkezce dil eğitimi derslerlerinin konulmasını, Çerkez köy adlarının iade edilmesini ve 7 gün 24 saat kesintisiz yayın yapan radyo ve televizyon kanalının kurulmasını istedi. 

 

Çalıştaya katılanlar arasında bulunan AK Parti Kocaeli Milletvekili Azize Sibel Gönül Türkiye topraklarında yasayan tüm insanların bu ülkenin vatandaşı olmaktan gurur duyacağı, demokratik insan haklarının gelişmiş ve bu gelişmiş seviyeye ulaşmış, 2023'te tüm dünyanın gıpta ile bakacağı bir Türkiye hayaliyle gayret gösterdiklerini belirtti. Gönül şöyle devam etti: 

 

"Çok daha demokratik, her kesimiyle her bölgesiyle kalkınma hareketini başlatmış olan bir Türkiye'de kimin ne potansiyeli varsa ortaya koyacağı, kadını, erkeği, yaşlısı, genci, engellisi, engelsizi tüm kesimleriyle bu kalkınma hareketinin hızla devam edeceği bir Türkiye hayal ediyoruz. Bu hayali gerçekleştirme noktasında demokratik gelişmeyi, hem kalkınma olarak gelişmeyi sağlamak gerçekten Türkiye için çok kıymetli ve çok önemli. Burda hepimizin üzerine düşen görev tüm grupların, tüm parlemontadaki grupların, siyasilerin ve STK'ların olsun, akademisyenlerin olsun kimin ortaya koyacağı ne varsa bunların bir havuza gelerek harmanlanacağı, burdan bir katma değere dönüşerek Türkiye'nin yolunda bu demokratikleşme açılımında katkı sağlayacağına inanıyoruz. Onun için bu çalışmaları çok kıymetli görüyoruz. Bu çalıştayın çıktılarını gerçekten çok merak ediyorum ve bununla ilgili ne yapılacaksa ben takipçisi olacağıma söz veriyorum." 

 

Çalıştaya katılan Bdp milletvekili Süreyya Önder ise 'Keşke umut dolu bir konuşma yapabilseydim. Fakat durumun gerçekçi bir fotoğrafını göstereceğim. Devletin demokratik açılım diyerek cilalayıp sunduğu şudur" diyerek konuşmasını şöyle sürdürdü: 

 

'Ana dilde eğitim ülkeyi böler demiştir Başbakan Erdoğan. Daha sonra denilenler 'Ana dilde eğitim açılıma yapılmış bir suikasttir' ve en vahimi 'Kürtçe medeni bir dil midir?' dendi. Niyeyse kendilerini ana para, sizleri de faizi gibi gören bir anlayış neler yapmamanız gerektiğine karınca kararınca ben size söyleyeyim. Mesela devletten televizyon istemeyin. TRT Şeş gibi bir ucube kurarlar. Kendi içinde bir hukukunu bile oluşturmazlar. 'Bunu da verdik ya nankörler' diye her vesileyle başınıza kakarlar. Bu kadar genciniz var. Bir internet bağlantısına bakar bir televizyon yayını. Bu konuda deneyim, paylaşmak ihtiyacı hasıl olursa bütün Kürtler yanınızdadır. Kendi televizyonunuzu kendiniz kurun. Daha sonra MİT ile ortak çalıştığınız veya paralel devlet yapılanmasına öncülük etmek ile karşı karşıya kalırsınız. Sistemin tek sesten tek renkten tek dilden başkasına tahammülü yok. Bu çark bin yıldır böyle sürüyor." 

 

Prof. Dr. Doğu Ergin, Gazeteci Orhan Miroğlu, Dr. Zeynel Abidin Besleney, Dr. Setenay Nil Doğan'ın da birer konuşma yaptığı çalıştayın ilk günkü oturumandan sonra bazı katılımcılar mikrofonlara şunları söyledi:

 

Fuat Uğur (Gazeteci) : 

 

'Bu çalıştayda sizin de izlediğiniz üzere Türkiye'de giderek dilini ve kültürel kimliğini kaybetme sürecine girdiğini düşündüğümüz ve bu konuda endişe yaşadığımız Çerkezlerin önlerini görebilmeleri, bu konuda daha aktif bir politika geliştirebilmelerini sağlamaya yönelik bu çalıştay. Umuyorum ki hükümet bu sesi duyacaktır. Burdan çıkacak sonuç bildirgesini tabii ki basınla paylaşacağız. Bu ses önemli ve ciddiye alınması gereken bir sestir. Bu ülkede başka etnik gruplar dillerini konuşuyorlarsa, ana dilde eğitim alabiliyorsa Çerkezler de en azından ana dillerini öğrenebilmeleri konusunda devletten katkı alabilmeleri gerektiğini düşünüyorum. Ben bu ülkeye vergi veriyorum. Benim ana dilim Çerkezcedir. Çerkezce öğrenebilmem için devlet katkı sunmak zorundadır. Çağdaş modern ülkelerde barıştan ve insan haklarından yana ülkelerde Avrupa birliği hükümlerine tabi olan ülkelerde Avrupa Birliği sözleşmelerine uyan ülkelerde bunun böyle olduğunu biliyoruz. Türkiye'deki çerkezlerde dahil olmak üzere tüm etnik gruplar için bu sorumluluğu yerine getirmemiz gerektiğini düşünüyorum." 

 

Ufuk Uras Bdp eski milletvekili: 

 

'Demokratik açılım süreci içerisinde yok farzedilen bir topluluğun kültürel kimliksel haklarının ön plana çıkarılması önemli. Yani herkesin kendi kültürü, dini kimliği ile yaşayacağı bir Türkiye gerçekleşmesinde önemli talepler var. Bunların derlenip toplanması, toplumun hafızası olunması açısından toplumun değişik kesimleri yanyana geldi. Önümüzdeki Anayasa çalışmalarında Çerkezlerin de taleplerinin dikkate alınacağını umut ediyoruz." 

 

Erol Karayel Çerkez Hakları İnisiyatifi Yürütme Kurulu Üyesi : 

 

 Bu çalıştayın oluşturulmasının temel hedefi tek cümleyle Çerkez kimliğinin korunmasına yönelik uygulamaların bir an önce uygulamaya alınmasıdır. Çerkezler çok uzun olmayan geçmişlerine rağmen Türkiye'de çok çabuk kimliklerini kaybettiler. Hızlı bir erime süreci içerisindeler. Zamanın getirdiği imkanlarla, iletişim teknolojileriyle kendi kimliklerine hızlı bir dönüş süreci yaşıyorlar. Bu süreçte Türkiye deki değişimleri de gözeterek artık devletin demokratik devlete dönüşüp içindeki farklılıkları hepsinin birer esas unsur olduğu, hepsinin dilinin ve kültürünün yaşatılması yönünde tedbirlerin alındığı imkanların sağlandığı bir ortam sağlanmasını istiyoruz. Çerkezler önümüzdeki on yıllarda, yüz yıllarda kendi dilleri, kültürleri ve kimlikleri ile var olmak istiyorlar."

DHA