Derneğinizden biraz bahseder misiniz? Ne gibi faaliyetler yapıyorsunuz? Derneğimiz Kocaeli'de 1964 yılında Galip Çağlın tarafından kuruldu. 1987-2004 yılına kadar Ender Şenol başkanlık yaptı. Ben üçüncü başkanıyım. Kayıtlı 525 üyemiz var. 60 derneğin birleşmesiyle oluşan Kafkas Dernekler Federasyonu'na bağlıyız. KAFKAS GECESİNE DAVET 3 yaşından 14 yaşına kadar 4 kategoride 150 kişilik bir halk oyunları ekibimiz var. Velilere yönelik bazı kurslar veriyoruz. Ağaç işleri, dil kursları gibi. Belli zamanlarda yemekli gece ve piknik de yapıyoruz. 31 Mayıs'ta Sabancı Kültür Merkezi'nde halk oyunları gösterimiz var. Saat 20.30'daki gösteriye tüm halkımızı davet ediyoruz. Davetiyeleri derneğimizden alabilirler. Kocaeli'de ne kadar Kafkas yaşıyor? Kocaeli'de 19 yerleşim biriminde 85 bin Kafkas kökenli insan var. 6 tanesi Karamürsel'de olmak üzere Uzuntarla, Ketenci, Büyükderbent, Acısu, Tepetarla Maşukiye, Fethiye ve Karaağaç gibi 19 yerleşim birimi kurulmuş. Türkiye'nin tüm vilayetlerinde yaşayan Çerkesler Kocaeli'de de var. Her boydan her ilden mutlaka biri vardır. BÜYÜK ÇERKES SÜRGÜN NEDİR? 21 Mayıs 1864 tarihindeki büyük Çerkes sürgününün 145. anma yıl dönümü dolayısıyla Kefken'de bir tören düzenlediniz. Nedir bu Çerkes sürgünü anlatır mısınız? 1850 yılında başlayan Kafkas-Rus savaşları 1864 yılına kadar sürmüş. Silah ve sayıca üstün olan Ruslara karşı kaçınılmaz bir mağlubiyet alan Kafkaslar, 1864 baharında Rus çarının çıkardığı emirle topraklarından zorunlu olarak 1 ay içinde sürgün edilmiş. Toplamda 1,5 milyon Çerkes (Adige, Aphas Abıh, Osed, Çerkes) sürgüne uğruyor. Bunlardan üçte biri yollarda hayatını kaybetmiş. 1864'te başlayan bu sürgünle Kafkaslar Karadeniz kıyılarına Trabzon, Samsun, Sinop, Kefken, Şile, Bulgaristan gibi limalara çıkmışlar. O zamanki Osmanlı İmparatorluğu Müslüman Çerkes kardeşlerine çok iyi davranmış ve askerlikten muhaf tutmuşlar. Köyler ve araziler vermişler. Padişah Abdülhamit'in annesi de Kafkas kökenli olduğu için yakinen ilgilenmiş. Sadece o zaman değil daha sonra 67 ve 78 yıllarında da sürgün olmuş. Geldikleri kıyılarda kamp kumuş, mağaralarda yaşamışlar. Biz de her yıl 21 Mayıs'ta Büyük Çerkes Sürgünü olarak o gün onları indikleri ve hayatlarını kaybettikleri kıyılarda anıyoruz. KEFKEN'DE 400 KİŞİ ÖLMÜŞ İnsanların üçte biri neden yolda hayatını kaybetmiş? O zaman özel tekneler para karşılığı insanları gemilere bindirmişler. Hem savaştan çıkmış hasarlı gemilermiş hem de 300 kişilik gemilere 600 kişi bindirmişler. Osmanlı'ya ulaşana kadar birçoğu yolda salgın hastalıktan dolayı ölmüş. Kerpe'ye ilk indiği anda sadece 400 kişi hayatını kaybetmiş. Karaağaç'taki Kafkas Anıt Mezarı'nda bin 61 kişi yatıyor. Osmanlı topraklarında neler yaşanmış? Kafkaslar o zaman 20 yıl yapılan askerlikten muhaf olmalarına rağmen dünyanın en iyi atlı süvarileri olarak Osmanlı İmparatorluğu'nda cepheden cepheye koşmuşlar. Çünkü kendilerini bildikleri bileli hep savaştıkları için savaşçılıktan başka meslekleri yokmuş. O zaman Bursa, Yalova, Sakarya ve Kocaeli'ye kadar yaklaşık 2 bin Kafkas yoğun şekilde yerleştirilmiş. Bugünkü Çerkezköy'de çoğunluğu verilmiş, o nedenle ismi öyle kalmış zaten. ORADAN KOPAMAYIZ İlk geldiğimiz andan beri Osmanlılardan başlayarak gerçekten çok iyi kaynaştık. Türkiye ile ilişkilerimiz çok iyi. Yerli halk, geldiğimiz günden beri bize çok iyi davranmış. Burası ana vatanımız, Kafkasya ata vatanımız diyoruz. Hala orada ailelerimiz var, oradan kopamayız. Osmanlı Devleti'nden sonra Türkiye'nin kurtuluş savaşında da önemli rol oynamış Kafkaslar. Mesela Atatürk'ün en yakın silah arkadaşı Çerkes Ethem, 5 bin kişilik Kafkas atlı birlikleriyle isyanları bastırmaya başlamış. Kafkas kökenli Rauf Orbay, Yusuf İzzet Paşa, Cahit Toydemir gibi çok sayıda devlet adamı ve generallerde yine savaşlarda büyük mücadele vermişlerdir. Mesela Çanakkale Savaşı'nda her Kafkas evinden mutlaka bir şehit vardır. SPORCU VE SANATÇILAR Türkiye'de Kafkas kökenli çok sayıda sanatçı ve sporcu da yetişmiştir. Yaşar Doğu, Hamit Kaplan, Gazanfer Bilge, Nurettin Zafer, Adil Candemir, Süleyman Seba, Şansal Büyüka, BJK'li Tayfur, Mete Bozkurt, Süha Özkan ve Timuçin bu sporculardan bazılarıdır. Türkan Şoray, Ediz Hun, Mehmet Aslantuğ, Sinemis Candemir, Sinan Albayrak ve Halit Kıvanç gibi çok sayıda sanatçı da vardır. KAFKAS ADETLERİ Biraz bu geleneklerden bahseder misiniz? Kafkas geleneklerine Xabze (Habze) denir. İletişimden yaşantının her noktasına kadar uyulması için koyulmuş kurallar vardır. Yıllar geçmesine rağmen biz asimile olmadık. Farklı birçok geleneğimiz hala yaşatılır. Dünyanın hiçbir yerinde olmayan bir gelenek var mesela. Kafkaslarda her evin bahçesinde mutlaka misafir için herçeş denilen ayrı bir ev yapılırdı. Kim gelirse gelsin kaç gün kalacağı asla sorulmazdı. Orada kalan kişinin kamçı ucundan kalıcı mı gidici mi olduğu anlaşılırdı. Kamçısının başı üstteyse gidici, alttaysa kalıcıydı. Saygı, sevgi birinci kuralımızdır. Toplum yaşamı çok güzel paylaşılır. İmecede (Hafı) herkes birbirine yardım etmek zorundadır. Savaşçı bir toplum olduğu için öksüz ve yetim çok sayıda çocuk vardı. Bir baba çocuğunu asla toplum içinde sevmezdi. Diğer çocukların gönlü kalmasın diye. Bu gelenek hala yaşatılır. KAFKAS KIZLARI Düğünlerde herkes yardım eder, kızların halk oyunu için kuğu gibi olur. Kız çocukları adımlarını küçük atsın diye prenses gibi eğitilirdi. Korse takarak zayıf ve narin olmaları sağlanır. Kafkas gelinlerinin sabırlı ve hoşgörülü olması bu nedenden gelir. Halk oyunumuzda kızlar kuğu gibi süzülür, erkekler kartal gibi. Estetik ve sert olmak önemlidir. KAFKAS ERKEKLERİ Kafkas erkeği dürüst, geleneklerine bağlı ve vatansever olurlar. Kaynana ve kayınpeder ilişkisi mesafelidir. Evlenildiği zaman gelin asla konuşmaz. Bu bir yıl da sürebilir, 7 yıl da. Kayınbaba konuşmasına karar verdiği zaman şölen yapar ve gelin ancak o zaman konuşabilir. Bu geleneği hala yaşatanlar var. Ama şimdi şölenleri aile arasında yemekli yapılıyor. KAFKAS YEMEKLERİ Besin değeri yüksek, sade ve özel yemeklerimiz vardır. Çerkez peyniri, Çerkez tavuğu da bizimdir. Haluj denilen hamur işimiz vardır. Ahulçapa, sızbal, ağabeysta gibi hla yaptığımız değişik yemeklerimiz vardır. AMBARGO ÇİLESİ Ata vatanınıza gidiyor musunuz? Türkiye'de 5 milyon Kafkas kökenli insan var. Kafkasya'da 7 tane cumhuriyet vardı. Apazya ve Güney Otesya bağımsızlığını ilan etti. Diğerleri; Adigey, Kabardey-Balkan, Karaçau-Çerkessk, Kuzey Osefya ve Dağıstan Cumhuriyetleri. Hala gidip geliyoruz ama parçalanmış ailelerin gidip gelmesinde sorun yaşıyoruz. Bu konuda kolaylık istiyoruz. Çeçenistan Savaşı'nda Ruslar tarafından sonra da Türkiye tarafından başlatılan ambargo hala devam ediyor. Genel Başkanımız Cihan Candemir Cumhurbaşkanı ile bu konu hakkında görüştü. Direkt gidip gelinmiyor. Bunu haksız bir ambargo buluyoruz. Balkan Türkleri gelip gidiyor. Biz de aynı kolaylığı istiyoruz. Son olarak ne söylemek istersiniz? Bu topraklara geldiğimiz günden bu yana önce Osmanlı sonra Türkiyen Cumhuriyeti ile çok iyi anlaştık. Hala da öyle devam ediyor. Hiçbir sorunumuz yok. Sevgi saygı barış dolu savaşsız bir dünya istiyoruz. Kocaeli Kafkas Kültür Derneği Başkanı Sami KORKUT ________________________________ http://www.kocaeligazetesi.com.tr/?part=haberdetay&id=7000&sid=939154454 __._,_.___

Etiketler:
izmit-kocaeli gazetesinin sürgün ile ilgili haberi sami korkut roportaj!