Notice: Undefined variable: db in /home/nart/public_html/arsiv.nartajans.net/function.php on line 6

Warning: mysqli_query() expects parameter 1 to be mysqli, null given in /home/nart/public_html/arsiv.nartajans.net/function.php on line 6


2 Ocak 2005 — Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın sitesinde hizmete sunulan programı Kırıkkale Üniversitesi'nden Doç. Dr. Mehmet Kara, 3 yıllık bir çaba sonucu hazırladı.

Türk Cumhuriyetleri için önemli bir sorun olan Kiril alfabesinden Latin alfabesine çeviri yapan bir bilgisayar programına ömrünü Türk dünyasının dil birliğine adayan 'Gaspıralı İsmail'in adı verildi.

20 Türk lehçesinde Kiril alfabesi ile yazılı metinleri otomatik olarak Latin alfabesine çeviren programın yazılımı da Damla BilgisayarA.Ş. tarafından gerçekleştirildi.

Bakanlığın internet sitesinde hizmete giren 'Gaspıralı Kiril-Latin Alfabe Çeviri Programı' sayesinde Türk dünyasındaki milyonlarca kişinin kullanmakta olduğu 20 ayrı Türk lehçesine ait kiril alfabesinde yazılı tüm metinler, otomatik olarak Latin alfabesine dönüştürülebilecek.Uygulamada, Kiril harfli metinler, bir OCR Programı yardımıyla tarandıktan sonra bilgisayar ortamına aktarılacak ve Gaspıralı çeviri programı ile de web ortamında Latin harflerine dönüştürülecek. Programın çevirdiği metinler, Word ortamında rahatlıkla kullanılabilecek.

Program, Altayca, Başkurtça, Gagavuzca, Karaçayca, Kazakça, Kırgızca, Kumukça, Nogayca, Tuvaca, Yakutça, Azerice (Özel), Azerice (Genel), Çuvaşça, Hakasça, Karakalpakça, Kazan Tatarcası, Kırım Tatarcası, Malkarca, Özbekçe, Türkmence (Genel), Yeni Uygurca ve Türkmence (Özel) lehçelerinde anında çeviri yapabilecek.

PROGRAM NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Doç.Dr. Mehmet Kara, programla ilgili bilgi verirken, 1998'de Kiril-Latin çevirisiyle ilgili çalışmalara aktif olarak başladığını söyledi.

1996'da bitirdiği doktora tezinde Kiril harfleriyle yazılmış 704 sayfalık metni Latin alfabesine çevirmek için 1 yılını harcadığını anlatan Kara, bu işi yaparken başlangıçta kelime kelime yazamadığını kaydetti. Kara, "Sonradan metni kelime kelime hafızamda tutup aktarmayı becerebilsem de metnin orijinalini uzun zamanda bitirebildim. Tezi bitirdikten sonra bunun bilgisayar ortamında çözülüp çözülemeyeceğini düşünmeye başladım" dedi.

Bilgisayar firmalarını ziyaret ederek tarayıcıya ek olarak kiril karakterlerini metin halinde tarayabilecek bir programa ihtiyaç duyduğunu anlatan Kara, uzun araştırmaların ardından görüştüğü bir dostunun kurduğu şirketle çalışmalara başladıklarını belirtti.

Hazırlık devresinden sonra Türkmence'den ilk denemeyi yaptıklarınıancak uygulamaya konulduğunda büyük bir hayalkırıklığı yaşadıklarını aktaran Kara, "Çok moralim bozuldu. Latin'e çevrilen bütün karakterler soru işareti şeklindeydi" diyerek programın hazırlanma aşamalarında yaşadıkları zorluğu dile getirdi.

Sonunda yazılan programın başarısının uzun çalışmaların ardından nihayet yüzde 100'e ulaştığını anlatan Kara, "Şu ana kadar bilgilerimize göre program dünyada bir ilktir. Yapılan işlem bir dil çevirisi değil, alfabe çevirisidir. Artık bu yazılımla 1 yıllık iş, 1 veya 2 hafta içerisinde bitirilmiş olacak" diye konuştu.
www.fazlamesai.net

Etiketler:
kiril latin anında özenli çeviri